Test | Specialized Epic HT Pro: ingetogen uitmuntendheid

Noem hem niet langer Stumpjumper, voortaan heet de XC-hardtail van het Amerikaanse merk Epic. Specialized Epic HT om precies te zijn. Maar afgezien van de naamsverandering en de zeer discrete wijzigingen aan het uiterlijk, gaat het hier wel degelijk om een compleet nieuwe fiets. Dat is op het eerste zicht misschien niet meteen merkbaar, maar als je aan zijn stuur plaatsneemt voel je dat meteen. En we kunnen zelfs van een heuse openbaring spreken, zoveel heeft de fiets ons verbluft tijdens deze test. Dat verdient wat meer uitleg:

Maar eerst geven we het woord aan Peter Denk, die we tijdens de Roc d’Azur 2016 hebben ontmoet. Deze ontmoeting was het startpunt van onze test, die we nadien hebben verdergezet op onze home trails.

Denk zet meteen de toon: “Om een lichte fiets te bouwen, moet je naar de basis terugkeren en een serie principes respecteren.” Dat verklaart voor een deel de eenvoudige lijnen van dit nieuwe frame. Maar hij matigt ook meteen: “Als je enkel op wetenschappelijke basis een fiets zou ontwikkelen, dan riskeer je dat je vastloopt met het design. Er gingen dan ook zes maanden werk en dialoog aan vooraf met de designers van het merk. En samen hebben we de oplossingen gevonden. Technisch gezien vonden we soms zelfs betere oplossingen dan we in gedachten hadden.”

Aandacht voor details

Een voorbeeld: de interne doorvoer van de kabels waarvan de in- en uitgangen een mix zijn van technisch vernuft en design. Om praktische redenen (geen wrijvingen) wilden de ingenieurs een doorvoer maken ter hoogte van het balhoofd. Omdat daar het meeste materie aanwezig is, is deze plek ook het meest resistent om hier zulke ingreep uit voeren. De designers waren verantwoordelijk om te kijken hoe ze dit konden integreren, terwijl de technische verantwoordelijken een oplossing zochten opdat de kabels binnenin de meest directe weg zouden volgen. Ze moesten ook makkelijk te vervangen zijn door de mecaniciens, zonder dat men geleidingen moest gebruiken zoals op de Stumpjumper, die te zwaar werden bevonden. Hierdoor kon men bij de kabels 30 gram aan gewicht winnen. Alle beetjes helpen!

Een ander voorbeeld om aan te tonen dat men oog heeft gehad voor de details, is het volgende: de pat voor de voorderailleur is volledig verwijderbaar zodat er geen lelijke ‘wrat’ te zien is als je met een enkelvoudig kettingblad rijdt. En dan zijn er nog de kleine verwijderbare bumpers onder de schuine buis die als schokdemper dienst doen en zo vermijden dat het t-stuk van de vork of de shifters van op het stuur het frame kunnen beschadigen.

Rechte lijnen voor een laag gewicht

Deze kleine bumpers brengen ons bij een ander bijzonder belangrijk punt. Ze zijn namelijk aangebracht omdat het gehele frame van de nieuwe Specialized Epic HT ontworpen werd met zo recht mogelijke buizen. Dit om gewicht te kunnen winnen. Gedaan ook met de exotische vormen om alles te assembleren. Alles is rond, of toch bijna.

Voor de buizen geldt, hoe korter hoe lichter

“Je kent het gezegde wel: de kortste weg tussen twee punten is een rechte lijn. In het geval van de buizen geldt, hoe korter hoe lichter. Maar als je dit principe zou volgen en rekening moet houden met de geometrie die je in gedachten hebt, dan is het bijna onmogelijk om een fiets te bouwen waar er in geval van een val niets is dat ergens tegen botst. Daarom ontwikkelden we dit kleine, eenvoudige, lichte en vervangbare onderdeel,” legt Peter Denk uit.

En dat werpt zijn vruchten af, want het frame van de Specialized Epic HT in de S-Works-versie (Fact 11m-vezels) weegt slechts 875 gram. Dat is zo maar eventjes 300 gram minder dan de vorige generatie. En daardoor is dit meteen ook het lichtste frame dat door Specialized werd ontwikkeld, de koersframes meegerekend. Het frame met Fact 10m-vezels dat wij hebben getest, weegt iets boven de 1100 gram. Dat is nog altijd lichter dan de oude S-Works en ligt in het gemiddelde van het gewicht van de carbon frames uit ‘de tweede lijn’ van de concurrentie. Compleet weegt onze testfiets in de maat Large 9,64 kilogram. Niet slecht!

Comfortabel, maar niet dankzij de zadelpen

Een laatste punt waar aan gewerkt werd op de Specialized Epic HT, is het comfort. Volgens het merk is dit één van comfortabelste frames op de markt en om zijn verklaringen te ondersteunen, toont het de cijfers van een onafhankelijk labo. Dat labo definieert deze parameter aan de hand van een cijfer: “Voorheen bedroeg het record van Specialized 104 en deze score evolueerde de afgelopen jaren niet veel. Op de Epic HT S-Works bedraagt dit cijfer 124. Op de andere versies ligt dit iets lager, maar het cijfer ligt wel steeds boven dat van de andere producties van het merk.”

Voor Specialized moet het comfort van het frame komen, en niet van andere elementen

Peter Denk verklaart: “Volgens ons onderzoek moet het comfort van het frame zelf komen, en niet van andere elementen. We werkten veel samen met McLaren om te achterhalen welk type comfort je nodig hebt om prestaties na te jagen. We werkten ook samen met de teams die zich bezighouden met Body Geometry Fit en we stelden vast dat een zadelpen die te veel beweegt nefast is voor het rendement. Idem voor een softail-systeem dat 2 à 3% minder efficiënt is.”

Het kan dan ook verbazen dat de zadelpen van de nieuwe Specialized Epic HT nog steeds een diameter heeft van 27,2 millimeter, wat de mogelijkheden om een dropper post te installeren beperkt. De grote reden daarachter is dat men zo de oppervlakte van de buizen kan verkleinen. En om een comfortabel frame te bekomen, richtte het merk zich vooral naar de positionering en de keuze van de vezels. “Ook daar maakten we gebruik van onze samenwerking met McLaren om de hand te leggen op carbon vezels die, voor zover ons bekend, nog nooit gebruikt zijn in de fietsindustrie. Behalve dat ze een ongelofelijke elasticiteit hebben, zijn ze ook zeer goed bestand tegen impacts.” Een kleine kanttekening echter: enkel de S-Works beschikt op het hele frame over deze vezels.

Geometrie

De geometrie van de Epic ligt in lijn met deze van zijn voorganger, de Stumpjumper HT. Specialized doet niet mee aan de huidige trend om de reach te verlengen naar ‘extreme’ waardes. Met 418 millimeter in de maat M is deze een centimeter korter dan bij de nieuwe Scott Scale. Deze reach wordt gecombineerd met een redelijk lange stuurpen (90 millimeter op de maat M) en een balhoofdhoek van 69,8 graden. Dat is vlakker dan op zijn voorganger, maar we zijn nog ver van de 68,5 graden van een BH Ultimate of Scott Scale. En zoals we verderop zullen zien, werkt dat zelfs verduiveld goed!

Achteraan wordt gebruikgemaakt van de Boost 148-standaard, wat we wel verwacht hadden. Dit is voornamelijk om datgene te volgen wat morgen de standaard zal zijn op alle nieuwe fietsen en wielsets. Ook de wieltrein wordt daardoor iets stijver. De liggende achtervork is, net zoals voorheen, 430 millimeter lang, wat reeds zeer kort was. En het was niet nodig om hier nog te proberen extra millimeters te winnen, enkel en alleen om te zeggen dat de achtervork korter gemaakt is.

Onderdelen

De Specialized Epic HT Pro Carbon World Cup staat bovenaan in de catalogus van het ‘gewone’ assortiment, met andere woorden het assortiment zonder de S-Works-modellen. Het instapmodel van de Epic HT met een aluminium frame is eerder goedkoop met een prijs van 1599 euro. Dan schakelen we over naar carbon voor de Epic Comp, die ook aantrekkelijk geprijsd is en 2499 euro kost (met enkelvoudig of met dubbel kettingblad). Volgt dan de Expert van 3499 euro en de Pro van 4999 euro. Deze laatsten zijn enkel met een enkelvoudig kettingblad beschikbaar. De S-Works kost 7499 euro met een Sram Eagle en 8999 euro met een XTR Di2. Als je enkel het frame van de S-Works wilt aanschaffen, betaal je 2699 euro. De prijzen zijn trouwens gedaald ten opzichte van het vorige model, wat zeldzaam is!

4999 euro is een heel bedrag, maar we moeten erkennen dat het Pro World Cup-model alles heeft om zijn statuut van topmodel te rechtvaardigen … te beginnen met de Sram XO1 Eagle 1×12-groep (waarvan je de volledige test van de XX1-versie hier kan nalezen).

De keuze van de onderdelen gebeurde op een intelligente manier, opdat de fiets niet hyper luxueus zou worden

Een scherp oog zal meteen merken dat het crankstel uit aluminium is vervaardigd. Dat doet het gewicht toenemen, maar het merk kon zo wat geld uitsparen zonder de functionaliteit in het gedrang te brengen. We zullen trouwens zien dat Specialized deze keuze meermaals heeft gemaakt. We kunnen dan ook zeggen dat de keuze van de onderdelen op een intelligente manier gebeurde, opdat de fiets niet hyper luxueus zou worden.

Vooraan koos Specialized voor de nieuwe RockShox SID in de Boost-versie (een naaf met een breedte van 110 millimeter) en met een T-stuk en stuurbuis in aluminium. En natuurlijk mag ook Brain-cartridge niet ontbreken.

Ter herinnering: dit is een automatisch blokkeersysteem waarbij een kleine klep het hydraulische circuit afsluit als er geen schokken worden waargenomen. Sinds meer dan tien jaar wordt dit systeem verfijnd en vandaag is het systeem gevoeliger dan ooit en presteert het dus ook beter dan ooit tevoren.

Cruciaal punt: waar enkele onderdelen te duur zijn om gebruikt te worden, pleziert het ons wel dat men bij Specialized gekozen heeft voor de uitstekende Roval Control Carbon-wielen. Met een gewicht van 1580 gram zijn ze niet de lichtste, maar ze zijn stijf en de maat van de velg (externe breedte van 27 millimeter en interne breedte van 22 millimeter) geeft een surplus. Normaal zijn ze uitgerust met Specialized FastTrack 2.2-banden met een Control-karkas, maar op ons testmodel werden ze vervangen door een nieuwe 2.3-versie die voorzien was van Gripton-rubber … En we waren achteraf zeer verbaasd. Deze nieuwe band is veelzijdiger dan de FastTrack die we kenden, vooral vooraan waar de grip fenomenaal is, ook op natte ondergrond.

Ons overzicht beëindigen we met de Shimano XT-remmen die in topvorm verkeerden op ons testmodel. Wat bewijst dat de kleine problemen die we tijdens onze duurtest tegenkwamen tot het verleden behoren. Voor de stuurpost en de zadelpen maakt Specialized gebruik van accessoires van het huis. Deze aluminium onderdelen zijn mooi gemaakt, al hadden we aan dit tarief carbon mogen verwachten. Maar nogmaals, dit is meer uit principe dan een vraag of ze wel goed genoeg zijn. Applaus ook voor het zadel: het is steeds een plezier om producten uit het Body Geometry-assortiment tegen te komen.

Specialized Epic HT: de terreintest

We aarzelen om het te zeggen, want het wordt banaal, maar we herhalen het nog maar eens: we voelen ons meteen goed aan het stuur van een Specialized. Op papier ziet de geometrie er nochtans niet echt opwindend uit. We zouden ze zelfs conservatief kunnen noemen. Daar komt nog bij dat we de laatste tijd ook meer weg zijn van lange fietsen met een korte stuurpen (zelfs voor crosscountry). Maar hier werkt de alchemie goed. Zelfs zo goed dat we enkele van onze zekerheden in vraag stellen. Het is ook een goede les: de geometrie is meer dan enkel wat cijfertjes. Het is alles. En Specialized toont nog maar eens dat ze dit meester zijn.

Het is zo opvallend dat we hem meteen mee willen nemen naar de mooiste paden en de kleinste singletracks die we kennen. Je weet wel, die met kleine bochten die naar alle richtingen gaan. En waar je de fiets kan platgooien. En met kleine jumps. Jumps die meteen het karakter van een fiets tonen. En daar worden we met verstomming geslagen. Alle drie de testers die achtereenvolgens met de Specialized Epic HT hebben gereden, zijn unaniem: dit is één van de leukste, levendigste en spannendste hardtails die ze ooit getest hebben.

Eén van hen, eigenaar van een oude Stumpjumper HT S-Works, vertrouwt ons toe: “Het is pure magie en hij is ongelooflijk wendbaar. Ik hield reeds veel van mijn fiets en ik weet niet hoe Specialized dit voor elkaar heeft gekregen … maar het is echt sterk.” Als we onze rijsensaties iets meer analyseren, komen we tot de conclusie dat, behalve de geometrie, meerdere andere factoren tot dit uitstekende gevoel bijdragen.

Het rijgedrag van de fiets blijft homogeen en identiek, of je nu op het zadel zit of rechtstaat op de pedalen

Zo is het comfort prominent aanwezig. Specialized heeft het goed gezien, lijkt ons, om in de eerste plaats alles op het frame te zetten om het comfort te vergroten. Als we het frame en de zadelpen samen beschouwen, is hij misschien een tikkeltje minder comfortabel dan bijvoorbeeld een Canyon Exceed. Maar op de Canyon komt het grootste deel van het comfort van de zadelpen. En als je op de Canyon recht op de pedalen gaat staan, wordt de fiets lastiger en harder. Hier is dit omgekeerd. Hier blijft het rijgedrag van de fiets homogeen en identiek, of je nu op het zadel zit of rechtstaat op de pedalen. En dat helpt om technische passages met meer vertrouwen aan te vatten.

Ook de stabiliteit bergaf is opvallend. Nog niet zoals de BMC Team Elite softail, maar toch bijna. De Epic HT mag ook dank je zeggen tegen de Fast Track-banden met een doorsnede van 2.3. Het nieuwe Gripton-rubber verricht mirakels wat de grip betreft. De grote bolvorming van de band speelt de rol van mini-demper. Ze raken de grond zijdezacht aan, zoals met tubes, terwijl we weten dat de Roval Control Carbon-wielen niet de soepelsten zijn van de markt.

We kunnen ook rekenen op de SID-vork en een Brain-systeem, dat vandaag perfect op punt staat, om alle onregelmatigheden op te vangen. De automatische blokkering komt discreet in actie en de brede waaier instelmogelijkheden voor de deblokkeerdrempel zal elke biker toelaten om het goede evenwicht te vinden in functie van zijn voorkeur. Ander aangenaam detail: dit systeem helpt ook om de stuurpost vrij te houden. Zonder een blokkeerhendel op het stuur, en met enkel een shifter en twee remmen, heb je slechts drie kabels die van op het stuur vertrekken. Het is misschien banaal, maar een cleane stuurpost helpt ook om je meer te concentreren op het pad.

Rest nog een cruciaal hoofdstuk: het rendement! De stijfheid van het frame is perfect gedoseerd, waardoor tengere bikers de fiets ook steeds kunnen doen wegschieten na elke bocht. Of anders gezegd, je hebt de kuiten van Kulhavy niet nodig om met deze fiets te rijden. Je voelt ook duidelijk dat de fiets een lichtgewicht is en dat is aangenaam. Je kan ook rekenen op de wielen om het frame perfect te ondersteunen. Toch is het niet in dit hoofdstuk dat het verschil ten opzichte van zijn voorganger het hardste opvalt. Die was, het moet gezegd, reeds zeer explosief.

Daar waar hij wel duidelijk beter presteert, is op technische beklimmingen. Dan vormen het frame, dat in staat is om verticaal mee te geven, en de verbluffende banden een gevreesd duo. Met hen kom je op de zwaarste hellingen boven. Het is ook makkelijk om je evenwicht te vinden, en om grip te houden op de achterband en tegelijk het voorwiel ook goed op de grond te plakken. De Sram XO1 Eagle-groep met zijn kransje van 50 tanden biedt ook de nodige zekerheid om geen kransje te kort te hebben op de steilste percentages. Vooraan mocht er van ons zelfs een 34 gemonteerd worden, waardoor we op het vlakke wat sneller vooruit zouden komen. Maar dat is een detail.

Verdict

Het verdict is simpel: verbluffend! Noch zijn zeer sobere look, noch de technische fiche, verraden dat we hier zo’n fiets tussen de benen zouden krijgen en dat alle testers er weg van zouden zijn. Meer nog dan gewoon een evolutie, voel je dat de Specialized Epic HT volledig opnieuw werd ontworpen met een zelden geziene subtiliteit en oog voor detail. Een fiets voor kenners die je moet proberen, en niet enkel naar kijken, om te begrijpen welk minutieus werk er door het ontwikkelingsteam werd verricht. En dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Dit is, volgens ons, één van de beste hardtails van het moment

Nuttige links: De website van Specialized – De tests van de Sram Eagle-groep en de RockShox SID-vork