Er zijn tal van anti-lek vloeistoffen op de markt, de een al beter dan de ander. Maar over het algemeen zijn ze allen redelijk duur. Wij hadden enkele maanden terug het idee om ons eigen product “thuis” te maken. De voorwaarden waren dat onze “melk” werkt, kan gemaakt worden met producten die in huis (of desnoods in de supermarkt) te vinden zijn, milieuvriendelijk en biologisch afbreekbaar is en ook een stuk minder euro’s doet rollen. We zijn verheugd om jullie mee te kunnen nemen in het proces dat uiteindelijk na talrijke prikken in onze banden, late uurtjes zelfstudie in biochemie en veel creatief denken tot een prachtig (en lekker) resultaat heeft geleid.

Vooraleer we begonnen te mixen, hebben we met onze verschillende afdelingen overlegd over wat allemaal belangrijk is bij een anti-lek vloeistof. Paul, die in Annecy (Frankrijk) zit, begint met de essentie. Het moet vloeibaar zijn! Want de “melk” moet zich kunnen verspreiden in de band. Volgens Jan, die Overijse (België) als thuisbasis heeft, moet er ook genoeg kleefkracht zijn opdat er een beter en continu contact tussen de vloeistof en de binnenzijde van je band zou zijn. Vanuit het hoofdkantoor in Luik kwam Olivier onmiddellijk met twee belangrijke eisen op de proppen. Letterlijk, want als er geen prop gevormd wordt bij een lek dan zal het gat ook niet gedicht worden. Daarnaast dacht hij ook verder dan zijn neus lang is en meldde ons dat de duurzaamheid (de mate waarin de melk opdroogt) ook echt belangrijk is.

De vloeistof

Door de witte kleur spreken de meeste bikers over “melk” in plaats van over latex. Nu is melk wel een vloeibare substantie die iedereen in huis heeft. Dus hé, waarom beginnen we niet met echte melk. Tot niemand zijn verrassing bleek dat, buiten het feit dat melk zich graag verspreid in je band, het volledig niks bijdraagt aan het luchtdicht maken of houden van een tubeless set-up. Maar wij zijn geen opgevers en we bestudeerden de chemische structuur van melk. Melk is een colloïdaal mengsel van verschillende stoffen. Een belangrijk eiwit is caseïne. Melk bevat ook suiker en vetten … en deze dierlijke vetten spelen een belangrijke rol voor onze anti-lek vloeistof. Het bleek uiteindelijk de halfvolle melk te zijn die het beste werkte! We leggen je snel uit waarom …

De kleefkracht

Jan had overschot van gelijk. Zonder dat ons product zich tegen de binnenzijde van onze band zou vasthechten en de microscopische poriën zou opvullen, gingen we nooit een bruikbaar iets verkrijgen. Om te kunnen kleven heb je iets nodig met vezels en complexe suikers die zich combineren met de juiste hoeveelheid vetten. Denk maar aan hoe je een smeuïge cake maakt. We keken rond in onze keuken en zagen daar een tros bananen liggen.

We hebben tientallen combinaties geprobeerd: magere melk met een halve banaan, een volledige banaan, twee bananen. Volle melk, plantaardige melk, met en zonder lactose …

Het was echter niet zo simpel als een banaantje plukken … We hebben immers tientallen combinaties geprobeerd om onze tubeless band echt luchtdicht te kunnen krijgen. Magere melk met een halve banaan, een volledige banaan, twee bananen. Volle melk, plantaardige melk, met en zonder lactose … Onze handen ruiken nog altijd naar bananenmelk. Uiteindelijk bleek halfvolle melk met één gewone banaan 2 minuutjes gemixed in de blender de juiste formule.

Stolling?

Ons mengsel zorgde er alvast voor dat onze band geen lucht meer verloor. Maar een gat moet ook gedicht kunnen worden en dat doet melk met banaan niet. Deze keer dachten we terug aan onze lessen biologie en het menselijk lichaam. Daarbij zorgen bloedplaatjes in combinatie met een groot aantal eiwitten (de stollingsfactoren) voor een klontering. De eiwitten van de melk deden echter niet hun werk zonder dat we onverzadigde vetzuren (in de vorm van twee eetlepels amandelmeel) toevoegden. We zagen dat er nu luchtbelletjes werden gevormd, maar dichten deed onze melk nog niet. Het was net alsof er een basisframe ontbrak om zich echt vast te hechten.

Als we aan een geometrische structuur denken bij natuurlijke producten dan denken we snel aan kristallen en kom je al snel bij kristalsuiker. Dus wij voegden suiker toe, met … totaal geen succes. Als we online begonnen te zoeken naar de reactie van suikermoleculen in melk lazen we dat de kristalstructuur eigenlijk onmiddellijk vervalt. Steviolglycosiden hebben dit veel minder en bovendien vergisten ze ook niet (zie later bij de houdbaarheid). Eén eetlepel Stevia-suiker deed voor ons wonderen. Kleine gaatjes werden snel gedicht. Eureka!

Bij iets grotere gaten vielen we echter opnieuw in de teleurstelling. Damn … en nu zaten we zo dichtbij. Wat nu? Enkele dagen piekeren werden weken, en we hadden de hoop stilaan opgegeven. Tot we een documentaire van de mestkever zagen op National Geographic. Die gebruikt stukjes boomschors om zijn mestbollen bij elkaar te houden, anders verviel zijn grote bol altijd opnieuw in kleine stukjes. Mmm … waar vinden we in huis uiterst kleine stukjes boomschors? We trokken onze specerijkast open en begonnen alles te dubbelchecken op Wikipedia en daar bleek dat kaneel bestaat uit de binnenkant van de scheuten van de kaneelboom. Zou het? JA! De kaneel gemengd met de banaanpulp, zorgde ervoor dat de grotere gaten werden verkleind, zodat ons stollingsproces van de eiwitten van de melk, de onverzadigde vetzuren van het amandelmeel en de steviakristallen ook hier hun werk konden doen.

Het recept

• 1 liter halfvolle melk
• 1 banaan
• 2 eetlepels amandelmeel
• 1 eetlepel Stevia suiker
• kaneel, strooien tot er een streep bruin ziet

Conclusie

Voor ongeveer 2 euro per liter kun je dus je eigen werkende anti-lek vloeistof die biologisch afbreekbaar is maken. Dit is tot 20x goedkoper dan de echte producten op de markt. We merkten wel op dat na 2 maanden zorgeloos (lek) te rijden, onze melk niet meer deed wat we er van verwachtten. Er kwam nu op de plaats van ons gat een stroperige groene smurrie uitgekropen. De melk was dus (nog) niet opgedroogd, maar wel zuur geworden … ons advies is dan ook om je fiets steeds koel weg te stallen om de houdbaarheid met een paar weken te verlengen!