Beachrace: midden in de milde waanzin van het Noorden!

De temperatuur komt nauwelijks boven de nul graden uit en de wind blaast fel. Toch weerhoudt dat de bijna 4000 bikers niet om de start te nemen van Egmond-Pier-Egmond, één van de grootste beachraces van Europa en zelfs ter wereld. En als we het hebben over de wereld, dan hebben we het in dit geval vooral over de oevers van de Noordzee, waarvan de uitgestrekte zandstranden uitermate geschikt zijn om deze toch wat aparte evenementen te ontvangen … Vojo was er in Egmond ook bij!

Jeffry, mijn toekomstige ploegmakker voor de Cape Epic, is een echte specialist en liefhebber van dit type wedstrijden. En je kent ons, bij Vojo zijn we erg open minded. Mijn maat had dan ook maar enkele woorden nodig om me ervan te overtuigen om hem te vergezellen tijdens één van de grootste evenementen in zijn soort: Egmond-Pier-Egmond. Plusminus 4000 deelnemers verzamelen zich in het noorden van Nederland voor een wedstrijd van 36 kilometer die hen van de kleine badplaats Egmond naar een enorme golfbreker voert, die zich 18 kilometer verderop bevindt, en weer terug. Maar alvorens over het strand te rollen, is er toch een minimum aan voorbereiding wenselijk aan de fiets …

Teken mij een strandfiets

Meer nog dan over een ‘strandfiets’, moeten we spreken over een fiets om te beachracen. Want het gaat allesbehalve om een fiets om te flaneren! Sommigen gebruiken iets dat meer lijkt op een koersfiets met dikke banden, zeker hier in Egmond waar het parcours zeer snel is. Toch is een mountainbike aan te raden om het hoofd te bieden aan de omstandigheden en de zeldzame technische stroken (soms is er een strook in de duinen of in het binnenland). Enkele aanpassingen volstaan om een klassieke hardtail om te bouwen naar een racemachine voor op het strand.

Eerste belangrijke punt: de banden en de velgen! Noppen zijn hier not done, want daarmee zul je het strand omploegen en blijf je vastkleven in het zand. Banden die aangepast zijn aan strandraces zijn zeer groot en licht. Ze zijn bij voorkeur niet helemaal glad, maar hebben liefst toch een piepkleine tekening. Alles is een zaak van compromissen. De bandoppervlakte moet voldoende groot zijn om niet in het zand te zinken en toch een beetje grip te behouden, en de rijweerstand dient zo laag mogelijk te zijn. De Vittoria Tattoo Light, Continental Speed King en Schwalbe Big One (hier gebruikt) zijn het populairst in het peloton en ze worden gecombineerd met velgen van 25 tot 30 millimeter breedte. Reken op 0,8 à 1 bar druk voor een renner van 75 kilogram!

Voor het overige verlagen we de stuurpost en de stuurpen zo veel mogelijk en monteren we een plat stuur. Dat stuur mag relatief breed zijn om de fiets goed onder controle te kunnen houden in het zachte zand. Een stijve voorvork vooraan hoeft niet, maar mag wel. Zo vermijd je dat je je voorvering onnodig beschadigt in het zoute water en in het zand! Voor de aandrijving is een enkel kettingblad van 40 tot 44, of zelfs 46 tanden, perfect. Achteraan geniet een klein kransje van 10 tanden de voorkeur. Een must als je de wind in de rug hebt!

Ten slotte kan je alles beter goed insmeren en invetten alvorens te vertrekken en vergeet niet om het geheel nadien piekfijn te kuisen, want het terrein is vijandig …

Eerste kennismaking

De dag voor de wedstrijd maal ik de eerste meters af met mijn fiets, een Scott Scale zoals die van mijn maat Jeffry die we hierboven tonen, maar die wel zijn vork heeft behouden en waarbij we enkel de banden en het kettingblad vooraan hebben verwisseld. Beachracen is nog nieuw voor me en dus is dit perfect. De eerste meters op de weg zijn verontrustend. De brede en amper opgepompte semi-slickbanden bollen geweldig goed … maar van zodra je op asfalt een bocht moet nemen, kleven ze als lijm op de grond en aan dat gevoel moet ik wennen. Op het strand daarentegen is het net als magie. Op volle snelheid race ik langs de waterlijn, en als je je een beetje concentreert lukt het ook om door zacht zand te rijden. Hmmmm, laat morgen maar komen, zeg ik tegen mezelf!

Maar helaas, op zaterdag zijn de weersomstandigheden compleet veranderd en de lucht is grijs, het miezert, de wind blaast onophoudelijk en de temperatuur is licht positief … net genoeg om de ondergrond zacht te maken, maar ons organisme te bevriezen.

Als we aan het strand arriveren is de sfeer doods en somber. Onbewust moeten we aan enkele bekende woorden van Jacques Brel denken: “Wanneer de lage lucht er grijs als leisteen is (…) Wanneer de noordenwind er onze adem steelt, dan kraakt mijn land, mijn vlakke land.”

Achter me staan 3900 furieuze bikers klaar om me plat te walsen!

Als journalist heb je enkele privileges (ja ik weet het, we hebben dat vaker … maar ik garandeer jullie dat we dat echt naar hun juiste waarde weten te schatten), en ik mag dan ook plaatsnemen in de eerste box. Daar sta ik in het gezelschap van enkele heuse specialisten in deze discipline. Tot vijf minuten voor de start is de sfeer zeer ontspannen en we babbelen en lachen zoals bij eender welke wedstrijd. Maar naarmate het uur U nadert, slaat de sfeer om …

Ik kijk eens over mijn schouder en ik besef dat als ik mijn start mis, licht bergaf inclusief drie prachtige bochten op kleine gladde rode straatstenen, er ongeveer 3900 bikers me zullen plat walsen. En ook al zijn het op zich eerder tochtrijders die achter me staan, toch zullen sommige van hen het niet nalaten om als een bende wilden naar voren proberen te wringen eens de boxen worden geopend. 3, 2, 1, we zijn vertrokken!

De eerste vijfhonderd meter naar het strand verlopen goed. Oef, ik leef nog! In de kleine zachte zandstrook, die we door moeten alvorens aan de boorden van de zee te komen, slaag ik erin om me zonder al te veel problemen een weg te banen. Jeffry zit net voor me en van zodra onze banden wat meer grip voelen en de ondergrond hard wordt, begint hij als een gek te sprinten om zijn wagonnetje aan te haken bij de eerste groep. Ik spring in zijn wiel, of toch bijna, gooi mijn ketting op mijn kleinste tandwiel en geef alles … maar nee, ik kom letterlijk een metertje te kort om het wiel te kunnen nemen. Damn!

Als seconden hectometers worden

Na enkele seconden naar adem te hebben gehapt, doe ik een ultieme wanhopige poging, maar het is verloren moeite … Ik rijd bijna moederziel alleen tussen de eerste en tweede groep. Frustrerend. Het enige wat me rest is om de tweede groep op te wachten en me te laten inlopen om me in een goed wiel te kunnen nestelen.

In je eentje of in een klein groepje op het strand rijden is verspilling van je energie. Zeker als je zoals hier zeventien kilometer moet afleggen met een vreselijke tegenwind. Een tegenwind die je, elke keer dat je komt piepen uit het wiel van je voorganger, de indruk geeft dat je tegen een muur rijdt. Kortom, op het strand moet je tactisch rijden en net zoals een wegrenner steeds positie kiezen.

Ik hoef dan ook niet te vertellen dat ik, als pure mountainbiker die het eerder gewend is om over rotsen te rijden in de plaats van over asfalt, schrik heb en me constant moet concentreren om niet uit de wielen te worden gereden. Zeker als je zoals hier met nog een andere belangrijke parameter moet rekening houden: de samenhang van het zand. Van het ene moment op het andere verandert dit zonder waarschuwing. Het is amper zichtbaar (behalve misschien een kleine verandering van de kleur) maar je voelt het direct in de benen.

Golfbeweging en stalen benen

De kop van het peloton laveert onophoudelijk van links naar rechts over het strand, steeds op zoek naar het hardste en dus best berijdbare zand. In zones waar geen publiek staat, kan de tros zomaar enkele tientallen meters uitzwenken. En waar de kop van de groep slechts een beetje uitzwenkt, dan vermenigvuldigt dit effect zich in de staart van de trein. Je mag je aandacht dan ook geen seconde laten verslappen.

Maar wat moest gebeuren, gebeurt! Mijn maat had me nog gewaarschuwd dat ik goed moest opletten voor de gasten met een breed koersstuur. Hun fietsen zijn minder wendbaar wanneer het zand plots veel zachter wordt. En net op het moment dat ik besef dat ik omringd wordt door bikers die dit accessoire op hun fiets hebben gemonteerd, wordt het zand zachter en dansen ze van hier naar ginder rondom mij. Eén van hen tikt me aan en ik verlies mijn spoor. Ik moet een voet aan grond zetten en een fractie van een seconde later hang ik weer achter de staart van de groep in het gezelschap van twee andere jongens. Daar gaan we weer, grote frustratie: het peloton rijdt al enkele tientallen meters voor ons en we zullen ze nooit meer weerzien …

Speed & fun!

Eindelijk bereiken we de fameuze Pier, synoniem om rechtsomkeer te maken. Velen slippen weg in het losse zand, maar ik amuseer me als een klein kind! Ik schuif, ik slip, maar ik weet dat de landing zacht zal zijn in geval van een val. Ik zet alles op alles en ik slaag erin om me een weg te banen. Na het fysieke lijden eindelijk wat leute, dat doet deugd!

Nu de wind in de rug zit, verandert alles! Van de slag rijden we tussen de 40 en 50 km/u. In die omstandigheden is het minder belangrijk om in een peloton te rijden en hier kan je dan ook solo een inspanning leveren, om zo te proberen de kleine groepjes voor je op te peuzelen. Gas geven dus!

In Castricum, halfweg de terugweg, stuurt de organisatie ons even van het strand het binnenland in. Na een lichte klim (er moesten toch zeker twintig hoogtemeters overwonnen worden …) dalen we via een trap af, nemen enkele bochten op een grote parking …

… alvorens terug het strand te bereiken via een afdaling over enkele strobalen, dit alles voor het plezier van het hier talrijk opgekomen publiek. De enige twee kerels die met de tandem deelnamen waren trouwens weg van deze passage. Hun behendigheid volstond dan ook om een file te creëren.

Alles geven!

Nu rest er me nog maar één ding: alles geven! De dapperen bereiken in trosjes Egmond en ze geven een laatste keer alles in het losse zand dat hen scheidt van de dijk … De paraplu’s zijn ondertussen bovengehaald, want het is terug beginnen regenen, onder het allesziende oog van een radio/tv-presentator die belast was om de wedstrijd live op de nationale zenders te coveren. Ja, de fiets is hier in al zijn vormen een heuse religie.

Nog 500 meter en het zit erop. Ik sprint zo hard ik kan om nog enkele plaatsen te winnen, naast de plaatsen die ik op de terugweg al gewonnen heb. Maar in de laatste twee bochten, dezelfde als bij de start maar dan in de andere richting, speelt mijn voorzichtigheid me parten tegen kerels die blijkbaar met vuur willen spelen om in de ‘top 150′ te eindigen’ (applaus aub). Ik freewheel over de finish in één uur en twintig minuten … vijftien minuten achter winnaar Jordy Buskermolen die, zoals ik achteraf hoorde, op de terugweg snelheidspieken haalde van meer dan 60 km/u!

Persoonlijk ben ik al blij met het certificaat van finisher en de kleine medaille die mijn zoontje zal plezieren. Als je zelf nog nooit een beachrace hebt gereden, doe dan niet honend over beachraces, maar laat je vooroordelen voor wat ze zijn en kom, ook al is het maar één keer, toch eens van de ervaring proeven. Je zal zien dat mountainbiken niet noodzakelijk moet rijmen met paden en hoogtemeters. Want vandaag heb ik heus wel gemountainbiked!

En een beachrace is ook de gelegenheid om eens in een andere fietscultuur te duiken. En waarom zou je er ook niet een beetje toerisme aan koppelen, zoals bijvoorbeeld hier in Amsterdam. Want er is meer dan enkel de fiets in het leven …

Hoewel, om van de tweewieler af te kicken bestaan er betere plekken dan de fietshoofdstad van de wereld!

Link: www.aguegmondpieregmond.nl

Met dank aan Scott Benelux voor de Scale om mee in het zand te gaan spelen!