Bezoek | Ortlieb: 40 jaar geschiedenis, van erfgoed tot innovatie ⋆ Vojo

In de bloeiende wereld van bikepacking is er één merk dat opvalt tussen de veel jongere spelers. Ortlieb viert dit jaar immers al zijn 40ste verjaardag. Het merk werd opgericht door een jonge Duitser die gepassioneerd was door fietsen, waarna Ortlieb geleidelijk de maatstaf werd voor de fietstassen die we op onze frames bevestigen.Om dit succesverhaal beter te begrijpen, hebben we er niets beters op gevonden dan het merk een bezoekje te brengen in heimat Heilsbronn en het zacht glooiende landschap van Franken, in het hart van Duitsland.

Met het risico een cliché te gebruiken, werd Ortlieb geboren ergens onderweg.In dit geval is dit echter best te begrijpen. De cultuur van fietsreizen zit stevig verankerd in het leven van het bedrijf en gaat veel verder dan economische basisredenen, zoals een markt om in te investeren of een segment om te ontwikkelen.

We zijn bij Vojo wel gewend om bedrijven te bezoeken (je vindt ze allemaal op deze pagina: www.vojomag.nl/?s=bezoek), maar zelden eindigden die met een nacht in het bos in het gezelschap van enkele medewerkers van het bedrijf die afkomstig zijn uit uiteenlopende sectoren als productontwikkeling, communicatie of verkoop.

En het gaat hier niet om een enscenering om ons artikel op te smukken. Gravel of mountainbike; de Alpen, het Zwarte Woud of de Baltische kusten; alleen of met anderen … we praatten onderweg volop over eerdere expedities en toekomstige projecten van elk.Verhalen waardoor je onvermijdelijk zelf op avontuur wil gaan … maar daar komen we later op terug.

Laat ons echter terugkeren naar Heilsbronn, naar de gebouwen van Ortlieb, waar ons bezoek een paar uur eerder begon. Het bedrijf werd opgericht in 1982 in Neurenberg, zo’n twintig kilometer naar het noordoosten, maar het merk had al snel meer ruimte nodig en vestigde zich hier in 1997, aan het einde van een kleine, nauwelijks zichtbare straat aan de rand van een bedrijvenzone.

Het is moeilijk te geloven dat Ortlieb, een van de wereldleiders op het gebied van fietsbagage, al zijn producten hier ontwerpt, ontwikkelt en produceert, maar Peter Wöstmann, directeur communicatie en public relations, vertelt ons dat dit het geval is.“Je zult zien, het ziet er vanbinnen groter uit”, zegt hij glimlachend alvorens ons door het bedrijf te gidsen.

Om te beginnen gaan we naar … de cafetaria, waar zoals in een museum een echt relikwie staat: de naaimachine die pionier Hartmut Ortlieb begin jaren tachtig van zijn moeder leende om zijn eerste fietstassen te naaien.

Zoals bij elk goed succesverhaal, heb je een mythisch verhaal nodig en dat van Ortlieb stelt ons niet teleur.Het begon allemaal in het voorjaar van 1981 met een jonge Hartmut Ortlieb, toen amper meerderjarig, fietsend in het zuiden van Engeland.Zoals Peter Wöstmann het ondeugend stelt: “Regen was meer regel dan uitzondering”, en de jonge Hartmut was diep teleurgesteld door zijn fietstassen, die zijn spullen niet droog hielden.

Met een paar ideeën in gedachten keerde hij terug naar huis en zette snel de naaimachine van zijn moeder aan het werk om op maat gemaakte tassen te maken die waren aangepast aan zijn behoeften. Waterdicht dus.Geïnteresseerd in zijn werk moedigden enkele klimvrienden hem aan om een bedrijf op te zetten en in april 1982 werd Ortlieb Sportartikel GmbH geboren in de familiegarage (wat zou de wielerwereld zijn zonder garages?).

Van dit oprichtingsavontuur bleef één regel over, misschien wel de belangrijkste van het merk: alle producten moeten waterdicht zijn!En met waterdicht bedoelen we ook echt waterdicht. De door Ortlieb gebruikte stoffen zijn getest onder een waterkolom van 100.000 mm, wat wil zeggen dat ze een druk weerstaan die overeenkomt met 100 meter water.Wanneer je zelfs in je logo de vermelding ‘waterproof’ weergeeft, dan is er geen ruimte voor fouten …

Ter vergelijking: een kledingstuk wordt als volledig waterdicht beschouwd als het bestand is tegen een kolom van 20.000 mm en veel fabrikanten gaan niet eens zo ver, aangezien een waterdichtheid van 10.000 mm al voldoende is voor de meeste activiteiten.Met andere woorden, de materialen die Ortlieb gebruikt zijn 5 tot 10 keer meer waterdicht dan nodig zou zijn.Daarmee kan je dus met een gerust hart vertrekken.

De gebruikte stoffen zijn één ding, maar als het is om er daarna duizenden gaten in te maken met de naden, nee bedankt.Het vinden van een andere manier om materialen te assembleren, werd daarom een prioriteit voor Hartmut Ortlieb en zo nam het merk in 1984 een techniek op in zijn productieprocessen die high frequency welding wordt genoemd.

In een notendop uitgelegd, gaat het om het ‘smelten’ van de materialen met behulp van hoogfrequente elektrische velden (meer dan 3 MHz) om ze permanent met elkaar te binden.Een techniek die zich bijzonder goed leent voor industriële fabricage omdat de cycli snel zijn (in de orde van enkele seconden), gemakkelijk herhaalbaar en de afwerking uitstekend is.

“Dat is ook nu nog de kracht van Ortlieb”, legt Peter Wöstmann uit.De theoretische basis is op zich niets geheims en het Duitse merk is verre van de enige die het gebruikt, maar het heeft het in een unieke mate geperfectioneerd. “Ze zeggen dat het onmogelijk is om high frequency welding te gebruiken op rondingen of op complexe vormen, maar we kunnen het.”Meer details krijgen we niet te horen, want het merk wil zijn geheimen angstvallig bewaren.

Een heel deel van de fabriek is trouwens voor ons verboden.We passeren wel door het gebouw, maar krijgen een verbod om de gele lijn te overschrijden en ons te wagen tussen de handige vingers die jouw volgende fietstassen vervaardigen.Ortlieb houdt vast aan een productie in Duitsland, maar geconfronteerd met concurrentie die vaak in Azië produceert, kan het merk alleen vertrouwen op geavanceerde technologie om concurrerend te blijven.

De fabriek heeft zelfs een eigen machinewerkplaats om de door de ingenieurs ontwikkelde gereedschappen te repareren en vooral ter plaatse te vervaardigen om beter, betrouwbaarder en sneller te kunnen produceren. Wanneer je je eigen machines produceert, bestaat er ook geen risico op plannen die gelekt worden.

Het geheim gaat zelfs zo ver tot bepaalde kwaliteitscontroles die vóór de productie op de materialen worden uitgevoerd.Omwille van efficiëntie en snelheid worden ze aan het einde van de keten tot een minimum beperkt, maar bij aankomst op de site worden zonder uitzondering alle partijen materialen getest.

Gelukkig mogen we enkele eenvoudigere handelingen wel bijwonen, zoals een tractietest en een vermoeidheidstest. Dit zijn we eerder gewend bij het testen van metalen, maar gezien de belasting waaraan deze stoffen worden blootgesteld wanneer onze tassen gevuld worden, is het maar goed dat ze ook hier uitgevoerd worden!

Het Made in Germany-label strekt zich verder uit dan enkel de fabricage van de tassen in Heilsbronn, want het geldt ook (grotendeels) voor de gebruikte materialen.Meer dan 70% van de componenten die het merk gebruikt voor de vervaardiging van zijn producten komt uit Duitsland, waarvan sommige, zoals de ritsen (waterdicht natuurlijk) die op bepaalde tassen te vinden zijn, in de onmiddellijke omgeving worden vervaardigd.

Deze ritsen worden ontwikkeld en gemaakt door Tizip, een bedrijf opgericht door … Hartmut Ortlieb en gevestigd aan de overkant van de straat.

Wanneer we dit te horen krijgen, stellen we de vraag of dit ook ecologische redenen heeft? Het antwoord van Peter is duidelijk: “Het is iets dat voor ons heel belangrijk is. Sinds 2017 draaien onze gebouwen uitsluitend op hernieuwbare energie, en voor 1/3 dankzij de zonnepanelen die we op de daken hebben liggen.”

“We werken ook aan de materialen en het doel is om in 2025 volledig recyclebaar, biologisch afbreekbaar en zero waste te zijn. In de tussentijd werken we samen met Fahrrad Berlin, zij recupereren onze stofresten en hergebruiken ze om andere producten te maken.”

“In feite is onze grootste zwarte vlek op dit moment de verplaatsing van onze werknemers. De meesten komen uit Neurenberg of Ansbach, 20-25 kilometer verderop. We kunnen ze wel aanmoedigen om te veranderen, maar toch komen velen nog steeds met de auto. We begrijpen dat wel wanneer je in een fabriek werkt, maar we willen daar graag verandering in brengen.”

Toch zagen we in het magazijn veel plastic zakken als verpakking en behoorlijk wat karton.Houdt dit steek?“Je moet naar het geheel kijken. Kijk, hier hebben we een stuk karton waar we recentelijk de inkt op hebben verkleind, maar karton neemt ruimte in beslag en is kwetsbaarder. Een fietstas in een plastic zak is minder volumineus, dus we kunnen er veel meer tegelijk van vervoeren waardoor we de uitstoot verminderen. Maar als er nieuwe oplossingen komen, kunnen we altijd aanpassingen uitvoeren.”

Een van de oplossingen is natuurlijk het repareren van de tassen in plaats van een nieuwe te kopen.“Een goede aftersales service is ook een zeer krachtig marketinginstrument”, herinnert Peter ons terwijl hij ons naar het aangewezen gedeelte van de fabriek brengt.Zeven mensen zetten zich volledig in voor deze service, voor de opvolging van de producten die teruggezonden worden en de reparaties zelf.

Deze zak met een gat in zal (bijna) als nieuw weer vertrekken nadat hij gerepareerd werd met een klein hitteverzegeld stuk.Het enige dat overblijft is om de sluitingen weer in elkaar te zetten en de tas kan terug naar de eigenaar.Alles wieder gut!

Ter plaatse produceren in plaats van aan de andere kant van de wereld, reactief zijn, aandacht hebben voor de omgeving … vandaag loont dit!Met meer dan een miljoen geproduceerde tassen per jaar groeit Ortlieb snel en heeft het zelfs moeite om bij te blijven.Tussen de aankomst in Heilsbronn in 1997 en vandaag is het merk gegroeid van 60 naar 310 medewerkers en de recente evolutie is nog indrukwekkender: in 2019, slechts 3 jaar geleden, waren er “slechts” 235 mensen werkzaam op de site.

En met de huidige rage voor het fietsen in al zijn vormen, lijkt het maar niet te stoppen.Stedelijk en utilitair of sportief en avontuurlijk, het aanbod van Ortlieb wordt elke dag een beetje meer aangevuld en het merk speelt meer en meer in op de trends om nieuwe beoefenaars aan te spreken. Dat doet het onder meer met deze speciale serie om het 40-jarig jubileum te vieren en zijn ingenieuze “holografische” logo – waarop soms 1982 en soms 2022 wordt weergegeven, afhankelijk van de hoek van waaruit het wordt bekeken – of deze “heruitvinding” van een van de allereerste modellen.

Van een kleine vakman met een geweldig verhaal tot wereldleider in zijn vakgebied: de carrière van Ortlieb heeft iets om van te dromen.In veertig jaar tijd is het Duitse merk enorm gegroeid, maar tijdens ons bezoek was het toch de eenvoud die ons aansprak.Eenvoud van aanpak, eenvoud van bediening, eenvoud van communicatie ook.Ondanks haar evolutie is Ortlieb gehecht gebleven aan bepaalde mooie principes en dat dwingt respect af.Het is moeilijk te voorspellen waar het merk zal staan op zijn vijftigste verjaardag, gezien de sprong die de afgelopen tien jaar is gemaakt, maar we wensen het maar één ding, en dat is om dezelfde gemoedstoestand te behouden!

En moest dit onderwerp je interesseren, dan kunnen we je nog vertellen dat we een groot deel van het bikepacking-assortiment van Ortlieb mee naar huis mochten nemen om te testen. En op het moment dat je deze regels leest, hebben we daarmee al enkele leuke uitstappen achter de rug. Binnenkort vertellen we daar meer over, en wees gerust, we hebben inmiddels geleerd om onze roltopsluitingen op de juiste manier te sluiten!