De Franse Semoy verwelkomt binnenkort een officieel endurogebied!

Na elf edities van de Enduro de la Semoy (de 12de werd door de gezondheidscrisis afgelast) staat de gelijknamige regio op het punt een nieuwe pagina in zijn geschiedenis te schrijven. En niet de minste! Een groot deel van de endurospecials in de omgeving zal immers een officiële erkenning krijgen. Speciaal voor deze gelegenheid trokken we naar de Franse Ardennen om er te spreken met Matthias Avril, de voorzitter van de plaatselijke club. Hij vertelt ons meer over het ontstaan van de endurowedstrijd, over de ontwikkeling van de sport in zijn streek en wat het officialiseren van de endurospecials nu eigenlijk concreet betekent.

Hoewel de Enduro de la Semoy (of Enduro van de Semois in het Nederlands) elk jaar in juni vertrekt vanuit het sportcentrum van Les Hautes Rivières, ligt de gebruikelijke ontmoetingsplaats voor enduristen de rest van het jaar iets verderop in de vallei, in Naux. Dat dorpje ligt mooi centraal, wat het de geschikte locatie maakt om verschillende sectoren te bereiken: Naux natuurlijk, maar ook Nohan en Les Hautes Rivières in het oosten en Tournavaux in het westen. Het is op de brug van Naux dat we Matthias Avril, 47 jaar oud en reeds 7 jaar voorzitter van de Semoy VTT Club, ontmoeten voor een interview.

Goeiemorgen Matthias! Laten we beginnen bij het begin: wanneer zijn de eerste specials hier bij de Semoy ontstaan?

Dat gaat terug naar het begin van de endurowedstrijd, nu 12 jaar geleden, in 2009. Er waren toen een honderdtal deelnemers en slechts drie specials, waarvan er één twee keer moest worden gedaan: de Croix d’Enfer. De andere twee waren de Norgoutte en de Dévers de Nohan in een andere versie van de huidige special.

Er bestonden dus geen specials voorafgaand aan de eerste editie?

Er waren enkele bestaande paden, zoals het onderste deel van de Croix d’Enfer, maar het bovenste deel was er nog niet. Nou ja, gedeeltelijk wel, want een paar jaar voor onze eerste editie werd er een XC georganiseerd. De specials werden in de beginjaren telkens speciaal gecreëerd voor de wedstrijd!

Hoe zijn jullie van een eendagswedstrijd overgegaan naar een volledig weekend?

In het begin duurde de wedstrijd maar één dag: twee specials in de ochtend, een bourgondische lunch en twee specials in de namiddag. Na het eten was het voor velen dikwijls iets moeilijker om nog voluit te gaan! (lacht) Ter gelegenheid van de vierde of vijfde editie deden we een test met een opwarmingspecial de dag voor de wedstrijd. Die werd gereden in Les Hautes-Rivières en niet gechronometreerd. De rijders konden de hele namiddag op de special rijden. Het jaar daarop zijn we overgestapt op twee wedstrijddagen om zoveel mogelijk gechronometreerde specials te hebben.

Hoeveel mensen zijn er op het terrein werkzaam tijdens de organisatie van de Enduro de la Semoy?

Tijdens de twee dagen ongeveer 70 mensen. Alleen al op het gebied van veiligheid zijn dat minstens tien personen per special, plus de tijdwaarnemers voor de start- en finishtijden. Vorig jaar, toen we naar 6 specials per dag gingen, moesten we ons herorganiseren en het aantal verplaatsingen verminderen. We hadden dus drie veiligheidsteams tegelijk nodig, dat alleen al zijn 30 tot 40 personen. Daar komen nog de twee bevoorradingen bij en al het andere, zoals de catering, enz. Er zijn snel veel mensen nodig! Maar in vergelijking met andere organisaties zijn we nog steeds vrij klein, met een team dat vooral bestaat uit vrienden en familie. Het zijn allemaal naaste mensen.

Wat was het doel van de EWS Qualifier-status in 2019? Is er daardoor iets veranderd?

Het doel was om het niveau van het evenement te verhogen en onze enduro bekender te maken. Nu, die is al bekend, maar we hebben nog steeds moeite om het niveau omhoog te krijgen, ook al rijden de eerste renners erg hard. Ik weet niet of het de Qualifier-status was of omdat we in de Cannondale Enduro Tour zaten, maar we hadden vorig jaar meer buitenlandse deelnemers, vooral veel Duitsers, die we eerder niet hadden. En het bracht veel visibiliteit met zich mee, wat de lokale autoriteiten op prijs stelden. Op zich moesten we qua organisatie niet veel veranderen, behalve misschien de categorieën die we moesten combineren voor de verschillende klassementen.

Hoe is de annulatie van de editie van dit jaar tot stand gekomen?

Aanvankelijk dachten we dat we zouden verhuizen van juni naar september. Maar dat gaf problemen want die maand zouden er minder vrijwilligers beschikbaar zijn. Er waren ook al veel wedstrijden verplaatst naar september, terwijl het niet zeker was of ze dan wel zouden kunnen doorgaan … We gaven er de voorkeur aan om vroeg genoeg te annuleren, vooral om te voorkomen dat we te veel nodeloze kosten zouden maken. Achteraf gezien denk ik dat die beslissing terecht was in plaats van uit te stellen en daarna te moeten afzeggen. En dat geeft ons nu de tijd om voor de endurosport in de regio te zorgen.

Kun je ons het proces uitleggen hoe een nieuwe special tot stand komt, van het idee tot het eindresultaat, rekening houdend met de autoriteiten …?

Toen we in 2009 begonnen met onze wedstrijd, was het Natura 2000-gebied nog niet officieel erkend. Het PNR (Parc Naturel Régional) bestond, maar was nog niet echt uitgewerkt. Het ONF (Office National des Forêts) was voorstander, het viel dus allemaal wel mee. Maar we deden de dingen achterstevoren op dat moment: we creëerden de special, namen hem op in de wedstrijd en voilà, hij bestond! Nu is het protocol iets ingewikkelder. Eerst moeten we een aanvraag doen bij het PNR en het ONF, en dan begin je met een eerste tracering in het veld, zodat de ONF-agenten de special ter plaatse kunnen zien en hun goedkeuring kunnen geven. Zelf bereiden we ons eerst voor op kaart om bijvoorbeeld de hoogteverschillen te bekijken, enz. Vervolgens gaan we ter plekke kijken wat er wel of niet mogelijk is en waar we naartoe willen. Dan bel je mensen, maak je afspraken, kom je één of twee dagen bij elkaar met een groep van 10-15 man en dan gebeurt het wonder!

Mogen we zeggen dat de contacten met het ONF goed zijn?

Ja absoluut, het gaat goed. Je moet altijd met hen rekening houden. Je mag niet vergeten dat in Frankrijk, zij degenen zijn die het laatste woord hebben. Het heeft geen zin om een strijd aan te gaan, we werken liever in overleg.

Hoe zit het met het samenleven met de andere bosgebruikers, zoals wandelaars?

Over het algemeen gaat het goed. Tenzij je met je ogen dicht naar beneden stormt, kun je de wandelaars of trailrunners op tijd zien en is er geen probleem. Voor zover ik weet, is er nog nooit een botsing geweest. Als iedereen elkaar respecteert, voor elkaar vertraagt of aan de kant gaat, is alles in orde. Maar wanneer de trails officieel worden en er borden zullen hangen, zal het nog beter zijn. Er zijn immers nog steeds enkele plaatsen waar het veiliger zal zijn zonder wandelaars.

En hoe is de relatie met de jagers?

Wat de jacht betreft, valt het wel mee, maar ook hier zal het officieel erkennen van de trails een beter samenleven mogelijk maken. We hebben afgelopen winter wat problemen gehad met groepen mountainbikers die reden waar ze niet mochten rijden. Maar het is nogal ingewikkeld om te weten waar je wel mag rijden tijdens het jachtseizoen, er zijn immers veel kleine jachtgebieden.

Hoe zit het met de houtkapbedrijven? Zo zagen we dit jaar dat een groot deel van de Goulayante was verdwenen na het kappen van bomen.

Ja, door de bastkevers! We wisten dat dit zou gebeuren. Maar omdat de specials nog niet officieel zijn, houden de houtkapbedrijven er geen rekening mee en vinden we het terrein in die staat terug. In de toekomst zullen ze wel rekening moeten houden met de trail. Maar voor de Goulayante bijvoorbeeld, gaf het ons een kans om de special in positieve zin te veranderen. Dat is wat we aan het ONF hebben uitgelegd: als een special voor 6 maanden moet worden gesloten voor de houtkap en vervolgens moet worden herbouwd, is dat geen probleem. Het is altijd mogelijk om te veranderen en om variaties te maken terwijl je in hetzelfde gebied blijft.

Hebben jullie de steun van de lokale autoriteiten voor het project?

Op politiek niveau wordt het project over het algemeen goed ontvangen. Een jaar geleden hadden we het geluk om een nieuwe directeur te krijgen bij de toeristische dienst van de gemeente. Hij werkte voordien in de Jura en kent het toeristische potentieel van de fiets. Hij heeft het mogelijk gemaakt om sneller vooruitgang te boeken met het officieel maken van de specials. Want na 3 jaar werk – van vergadering na vergadering om steeds hetzelfde te herhalen, en dit alles op vrijwillige basis – begonnen we in een vicieuze cirkel te komen …

Kan je ons meer vertellen over de procedure voor het erkennen en bewegwijzeren van de routes die zojuist is gestart?

We werken aan een bewegwijzering met een kleurcode om de moeilijkheidsgraad aan te geven. Dit alles gebeurt in samenwerking met de FFC (Franse fietsfederatie) die de trails zal bewegwijzeren. Er komt een officiële kaart, net zoals een website waar je de GPS-tracks kan downloaden. Op dit moment worden op de specials de gevarenzones onderzocht en de richtingsveranderingen en de kruispunten bekeken, om te zien waar de veiligheid moet worden verbeterd, met name daar waar de specials samenkomen met de Trans-Semoysienne. Gemiddeld zouden er tussen de 10 en 15 bordjes per afdaling moeten zijn.

Wie bepaalt de moeilijkheidsgraad van een special?

Wij. Normaal gesproken is er een FFC-code, maar deze houdt rekening met verschillende parameters zoals het hoogteverschil en is meer aangepast aan het hooggebergte. Hier, met slechts 200 meter negatief hoogteverschil, zouden de trails op hun best blauw zijn! (lacht) Wij houden dan ook alleen rekening met de moeilijkheidsgraad.

Hoeveel specials komen er in totaal?

We hebben een aanvraag ingediend voor meer dan 30 specials; 23 ervan zijn gevalideerd en één of twee zijn nog in behandeling. Er zijn er ook nog 4 te creëren in verschillende sectoren om het gebied wat uit te breiden. Ongeveer een derde van de ingediende specials werd geweigerd, voornamelijk vanwege natuurgebieden. Bij de gevalideerde specials zitten er ook oude die ooit in de wedstrijd werden gebruikt en die zullen worden heropend. Het is vooral omdat ze buiten het centrum liggen of ongekend zijn dat ze momenteel niet meer echt gebruikt worden.

Wat is de timing voor de realisatie van het endurogebied?

Vanwege Covid-19 zitten we met vertraging omdat we het bos niet in mochten. Normaal gesproken zal de digitale versie eind 2020/begin 2021 klaar zijn en de aanpassingen op het terrein midden 2021, nog voor onze endurowedstrijd hoop ik.

Wie financiert het project?

Het zijn de betrokken gemeenten die de bewegwijzering financieren, het endurogebied zal bij hen horen. Wij, de club, zijn er om de trails te onderhouden.

Zitten er nog andere projecten in de pijplijn? Er was ooit het gerucht van een stoeltjeslift …

Een paar jaar geleden heb ik inderdaad een project voorgesteld van een bikepark met een stoeltjeslift die op het plateau van Champ Bernard zou aankomen. Dat zou ook voor de Trans-Semoysienne interessant geweest zijn, want vanuit Nohan gaat het met 18 tot 19% omhoog. De meeste wandelaars stoppen daar en gaan rechtstreeks naar Les Hautes-Rivières. De stoeltjeslift zou dus niet alleen gebruikt worden voor het bikepark, maar ook voor de wandelaars en toeristen. De gemeenten zijn niet tegen een bikepark, maar een stoeltjeslift heeft installatie- en exploitatiekosten die niet te verwaarlozen zijn. Dat project staat dus momenteel on hold en we concentreren ons momenteel op het officialiseren van het endurogebied.

Denk je aan andere initiatieven voor het endurogebied? Horeca bijvoorbeeld …

Ook dat zou in de toekomst ontwikkeld moeten worden, want vooral als het gaat om eten en drinken zijn de mogelijkheden schaars. Het zou bijvoorbeeld niet slecht zijn als er een bar zou komen aan de brug in Naux …

Hoe zie jij de huidige situatie in België, die als delicaat kan worden omschreven, ondanks dat er beweging in de zaak aan het komen is …?

Als ik het goed begrijp, zijn wedstrijden er oké. Het probleem is dat mensen terugkomen om tijdens de rest van het jaar te rijden. Grote organisaties als Bouillon en de Amblève zullen er volgens mij wel in slagen om iets te doen. In ieder geval hebben ze lokale steun nodig, anders kan het niet doorgaan. De oplossing is een officiële erkenning zoals hier.

Een moeilijke vraag om af te ronden: wat is jouw favoriete special die de regio het beste omschrijft?

Mag ik er maar eentje kiezen? (lacht) Ik denk dat de favoriet van de meeste mensen, de Goulayante is. Iedereen rijdt’m bijna altijd. Persoonlijk vind ik ze allemaal leuk, maar ik denk vooral aan de Mad Max en de Dauphiné Black. In de wedstrijd zijn die heel moeilijk, maar als je rustig aan doet, zijn ze zeker te doen!

Afspraak in Les Hautes-Rivières op 12 en 13 juni 2021 voor de 12de editie van de Enduro de la Semoy!

Meer info via www.endurodelasemoy.fr