EWS – Interview | Martin Maes geschorst: ”Een nalatigheid die me duur te staan komt”

Een donderslag bij heldere hemel in het endurowereldje: Martin Maes, de huidige leider in de tussenstand van de Enduro World Series, heeft immers aangekondigd dat hij een schorsing van 90 dagen heeft opgelopen wegens twee positieve dopingplasjes na afloop van zijn overwinningen in Nieuw-Zeeland en Australië. Ontdaan ontving hij ons met een dik dossier in de hand om ons in detail uit te leggen wat er precies gebeurd is. Door transparant te zijn met de buitenwereld wil hij aantonen dat elke positieve controle niet noodzakelijk synoniem staat met valsspelen of dopinggebruik. Het verhaal van Martin Maes begint aan de andere kant van de wereld met een beenblessure die geïnfecteerd geraakt …

Al jaren nodigt Sven Martin, een zeer gekende fotograaf in het MTB-milieu, ons uit voor de NZ Enduro waarvan hij de organisator is. Die wedstrijd heeft wat weg van een mini Trans-Provence en het leek het team een goede voorbereiding op de eerste manches van de EWS in Nieuw-Zeeland en Tasmanië. Op de eerste wedstrijddag, een vrijdag, was het rotslecht weer. De rotsachtige en stenige ondergrond lag er zeer glad bij. Op een bepaald moment schiet ik uit mijn pedaal en stoot ik mijn scheenbeen. Zoals ik het nu vertel lijkt het iets banaal, maar de wonde was diep en zat vol vuil. Ik trok er mee naar de wedstrijddokter die de wonde heeft proper gemaakt en gehecht.

Desondanks verslechterde 48 uur later de situatie, klopt dat?

Ja, op zaterdag heb ik niet gereden omdat ik nog pijn had. Het is tijdens de nacht van zaterdag op zondag dat de situatie alsmaar erger werd. Toen ik opstond voelde ik me heel slecht en ik kon niet meer steunen op mijn been dat rond de blessure helemaal opgezwollen was. Ik wist dat er iets mis was en dat ik misschien een bacterie had opgelopen door me in de jungle te blesseren. Ik ging meteen terug naar dokter Jerram en zijn team die me onmiddellijk vertelden dat het serieus was. Toen ze de draadjes verwijderden, zagen ze dat mijn wonde zwaar geïnfecteerd was. Na de wonde opnieuw proper gemaakt te hebben, schreven ze me een hoge dosis antibiotica voor, alsook een middel dat ondersteunend moest werken voor de antibiotica. Dat was, zo vertelde men me, de standaardprocedure voor dit soort behandelingen, of toch in Nieuw-Zeeland. Men zei me ook dat indien de behandeling niet moest werken, ik me moest laten opnemen in het hospitaal om meer weefsel te laten wegsnijden rond de wonde.

En het is die behandeling van de infectie die de oorzaak is van je huidige problemen?

Klopt. Het ligt niet aan de antibiotica, maar wel aan het andere product, Probenicide. Mark Maurissen, mijn mecanicien en ikzelf, hebben meteen gevraagd of deze producten toch niet op de dopinglijst staan en zowel Dr. Jerram als zijn collega’s, die hij heeft geconsulteerd, bevestigden dat deze behandeling inderdaad standaard was in Nieuw-Zeeland. Maar Dr. Jerram was er niet van op de hoogte dat Probenicide in het verleden werd gebruikt als maskeringsmiddel (een product dat de resultaten van een test moet beïnvloeden en het gebruik van andere substanties moet verbergen, nvdr) en als dusdanig op de lijst staat met verboden producten. Jammer genoeg hebben we het nagelaten om dit te verifiëren, gezien de urgentie van de situatie en de ernst van mijn blessure.

Hoe ging het verder?

Gedurende een week was ik echt slecht. Ik kon niet trainen, maar mijn blessure was stabiel. Ik werd beter en besliste om, ook al was ik niet in mijn beste doen, deel te nemen aan de eerste EWS van het seizoen in Nieuw-Zeeland. Uiteindelijk won ik die eerste manche en dus moest ik, logisch, langs de dopingcontrole passeren. Daar heb ik spontaan en naïef meegedeeld dat ik antibiotica moest nemen om me te genezen. Een week later won ik ook in Tasmanië en ook daar moest ik naar de controle. Ik signaleerde nogmaals dat ik een antibioticakuur (die ondertussen stopgezet was) had gevolgd. Later kreeg ik te horen dat beide testen positief waren. Mijn derde controle van dit jaar, na mijn overwinning op Madeira, was dan weer negatief, wat toont dat mijn twee positieve testen gelinkt zijn aan de antibioticakuur.

Als renner weet ik dat ik blessures kan oplopen en weet ik welke zware gevolgen een val kan hebben. Je houdt er rekening mee dat je een tijd out kunt zijn … maar ik had nooit gedacht dat ik ooit in mijn leven deze situatie zou meemaken.

Wanneer heb je het nieuws gekregen dat er een probleem was bij je eerste twee controles?

Op 21 mei. Die dag werd ik opgebeld door de UCI, een telefoontje dat ik mijn hele leven zal herinneren. Of toch het begin, want ik vond het nieuws zo ongelofelijk dat ik nog met moeite kon luisteren en amper begreep wat er gaande was. Ik was compleet verbijsterd. Als renner weet ik dat ik blessures kan oplopen en weet ik welke zware gevolgen een val kan hebben. Je houdt er rekening mee dat je een tijd out kunt zijn … maar ik had nooit gedacht dat ik ooit in mijn leven deze situatie zou meemaken. Ik begreep het niet en voelde me leeg. Ik legde zelfs niet meteen de link met mijn blessure en de medicatie die ik in Nieuw-Zeeland had genomen. Dat was al zolang geleden …

Wanneer realiseerde je je wat er gebeurd was?

Het is Mark Maurissen, mijn manager, die me opbelde en de twee medicamenten aanhaalde. Ik ben meteen thuis gaan zoeken en vond onderaan in mijn reistas nog de twee flesjes. Ik voelde even een soort opluchting omdat ik daardoor kon uitleggen wat er gebeurd was. Ik hoopte dat alles goed zou komen omdat het duidelijk ging om een behandeling van een blessure. Samen met mijn entourage heb ik een dossier samengesteld dat ik je hier in alle openheid wil tonen. Dit dossier werd gebruikt om de exacte omstandigheden uit te leggen aan de UCI.

Je hoopte dat de UCI daarmee de procedure zou stopzetten, maar dat is niet gebeurd.

Ik hoopte inderdaad dat de UCI dit zou begrijpen en de UCI heeft wel degelijk naar ons verhaal geluisterd, maar de UCI gaat ook uit van het basisprincipe dat elke renner zelf verantwoordelijk is voor de substanties die hij of zij neemt. Wat ik begrijp. Het wielrennen kwam in het verleden door heel wat kwalijke affaires in een slecht daglicht te staan zodat men zich nu zeer streng opstelt om geen situaties te creëren waar valsspelers profijt uit kunnen slaan. En ze hebben gelijk. Maar ik kan niet ontkennen dat het moeilijk is om dit te verteren.

Welke gevolgen heeft dit nu voor jou?

De UCI heeft er rekening mee gehouden dat er geen antecedenten zijn (ik heb in mijn carrière tien negatieve controles gehad) en dat er medische redenen waren voor het gebruik van het middel. Ik krijg dan ook een schorsing van 90 dagen, wat de kleinst mogelijke straf is. Maar ik verlies wel mijn twee overwinningen in Nieuw-Zeeland en Tasmanië (Madeira niet, omdat de controle die dag negatief was) en ik moet de volgende manches missen. Mijn schorsing begon op 13 mei. Sportief is dit een zware tegenslag, maar het geeft me wel extra motivatie om nog sterker terug te keren.

Ik neem niemand iets kwalijk. Er was geen kwaad opzet mee gemoeid. Maar wij hadden niet blindelings mogen vertrouwen op wat men had voorgeschreven en wij hadden dit moeten controleren. Ook al wordt onze sport steeds professioneler, toch heb ik de indruk dat we nog te amateuristisch bezig zijn en te naïef omgaan met bepaalde zaken.

Neem je sommige mensen iets kwalijk?

Nee, totaal niet. De dokter die me tijdens de NZ Enduro heeft behandeld, deed zijn job. Van zodra hij weet kreeg van mijn positieve dopingplassen, heeft hij een lange brief geschreven met daarin alle details en het feit dat hij toegaf dat hij me deze behandeling had voorgeschreven. En Mark Maurissen, die bij me was, is geen dokter. Er was dan ook geen kwaad opzet mee gemoeid. Maar wij hadden niet blindelings mogen vertrouwen op wat men had voorgeschreven en wij hadden dit moeten controleren. Ook al wordt onze sport steeds professioneler, toch heb ik de indruk dat we nog te amateuristisch bezig zijn en te naïef omgaan met bepaalde zaken.

Wat wil je daarmee zeggen?

Het is goed dat de EWS sinds kort onder de auspiciën van de UCI valt en ik stond ook mee op de eerste rij om meer controles te vragen tijdens de wedstrijden. Maar in de praktijk moet ik vaststellen dat we niet echt geïnformeerd zijn over wat dit allemaal inhoudt. Vandaag realiseer ik me, ten koste van mezelf, dat we niet langer gewoon naar wedstrijden kunnen trekken om gewoon wat te fietsen. Je moet aan heel wat andere zaken denken en jammer genoeg denk ik dat op dit moment geen enkel team of geen enkele renner daar echt klaar voor is en dus evengoed in mijn schoenen had kunnen staan.

Hoop je dat jouw geval anderen zal helpen?

Ja, dat hoop ik echt. Want je moet al ver redeneren om te zeggen dat ik geen vertrouwen had mogen hebben in meerdere dokters terwijl ze wel bezig waren met me te verzorgen. Ik weet nu dat ik samen met mijn team had moeten controleren of een van de producten toch niet op de lijst met verboden middelen stond. Ik heb een fout gemaakt, een fout die me duur te staan komt, maar nu weet ik ook wat het inhoudt om prof te zijn en welke verantwoordelijkheid ik draag.

Met wat heb je het vandaag het moeilijkst?

Ik hoop dat deze zaak onze sport of anderen niet zal schaden. Daar denk ik het meeste aan. En ik heb het ook moeilijk met het feit dat sommigen toch aan me zullen twijfelen. Ik heb steeds mijn best willen doen, volgens de regels, en ik heb het moeilijk om te aanvaarden dat sommigen aan mijn prestaties van het verleden of de toekomst zullen twijfelen.

Ik zal in Italië aanwezig zijn om er te antwoorden op alle vragen die de andere renners, de toeschouwers en de media me kunnen stellen. Mijn dossier is glashelder en ik heb niets te verbergen.

Je gaat toch naar Italië waar dit weekend de volgende manche van de EWS wordt gereden. Wel als toeschouwer, maar je zal er zijn …

Ja, ik zal er zijn. Ik mag niet in de paddocks komen, maar ik zal er wel tussen het publiek rondlopen. Ik zal in Italië aanwezig zijn om er te antwoorden op alle vragen die de andere renners, de toeschouwers en de media me kunnen stellen. Mijn dossier is glashelder en ik heb niets te verbergen. En de UCI organiseert er ook een seminarie over de anti-doping politiek. Ik zou er graag naartoe gaan en ik hoop er even het woord te mogen nemen om over mijn zaak te praten zodat anderen er hun lessen uit kunnen trekken.

Hoe kijk je naar de toekomst en je comeback?

Ik ga proberen om er het beste van te maken. Ik ben gefrustreerd dat ik niet meer voor de titel in de Enduro World Series zal kunnen vechten, terwijl ik zo goed bezig was. Ik had zoveel vertrouwen op de fiets en was hypergemotiveerd. Ik denk dat dit verhaal me sterker zal maken en dat ik gemotiveerder dan ooit aan de start zal verschijnen van toekomstige wedstrijden. Omdat ik leider was in de tussenstand van de EWS, had ik een kruis gemaakt over mijn DH-seizoen, maar dat verandert nu en het wereldkampioenschap downhill spookt dan ook opnieuw door mijn hoofd. De regenboogtrui die ik vorig jaar op een haar na miste, zou dit seizoen alsnog op een positieve noot afsluiten …

Een reactie van Olivier Béart, de hoofdredacteur van Vojo

Als er nu iemand was waarvan ik dacht dat hij nooit verwikkeld zou raken in zulke affaire, dan was het wel Martin Maes. En toch hebben we het hier over hem. Martin is het jonge Belgische talent die ondanks het succes gewoon zichzelf is gebleven. De kerel die voor iedereen openstaat, steeds lacht en gelukkig is wanneer hij met vrienden kan gaan fietsen.

Wanneer je ‘positief’ hoort, denk je meteen aan doping. Het eerste wat bij me opkwam, was dan ook “hij toch niet, hij zou dat niet doen”. Vervolgens kreeg ik meer inzicht in dit dossier en volgt het besef dat achter een positieve dopingtest een heel complexe realiteit kan schuilgaan en dat het allemaal kan beginnen met een snijwonde van enkele centimeters en de daaropvolgende medische behandeling. Deze behandeling deed wat ze moest doen, de wonde genezen, maar zou ook onvrijwillig voor heel wat andere ellende zorgen.

Meteen komt ook de zaak van Richie Rude, die dit weekend na een schorsing van acht maanden zijn rentree zal maken in de EWS, weer bovendrijven. Rude werd vorig jaar na afloop van de EWS in Olargues betrapt op doping. Met dat verschil dat de Amerikaan met een vage uitleg kwam van een bidon van een andere renner die hij had gebruikt, terwijl Martin Maes in alle openheid en met een duidelijk dossier (dat ik mocht inkijken) zijn verhaal vertelt.

Ik wil ook even stilstaaan bij de woorden van Martin Maes wanneer hij het heeft over amateurisme. Enduro stapt vandaag een nieuw tijdperk binnen waar steeds maar professioneler werken niet enkel een sleutel tot succes zal zijn, maar ook een voorwaarde zal zijn om als team of als renner op het hoogste niveau te kunnen meedraaien. De strijd tegen doping hoort daar bij. Martin Maes betaalt daar nu de prijs voor, maar we mogen de UCI ook niet verwijten dat ze streng is. Maar laat ons hopen dat zowel de UCI als de EWS de endurorenners in de toekomst iets beter zal bijstaan met informatie zodat zaken als deze in de toekomst vermeden kunnen worden.