Flashback | Santa Cruz Tazmon: de eerste van een lange rij

Na de Ritchey P21, die we hier eerder tentoonstelden, haalde fotograaf Ricardo Vaz Palma een tweede klassieker uit zijn garage: de Santa Cruz Tazmon. Dit model zag in 1994 het levenslicht en was niet minder dan de allereerste mountainbike van het mythische merk uit Californië. Een stukje geschiedenis dat goed bewaard is gebleven en waarvan Ricardo ons het ongelooflijke levensverhaal vertelt.

Wie ons artikel over de Ritchey P21 heeft gelezen, weet dat Ricardo een verwoed verzamelaar is van prachtige mountainbikes die een stempel hebben gedrukt op de geschiedenis van onze geliefkoosde sport. Vandaag wil hij ons meer vertellen over het allereerste model van Santa Cruz, de Tazmon.

Ricardo kwam pas in 2005 in aanraking met het merk. “Toen ik dertig werd, vond ik het tijd voor een comfortabelere fiets, nadat ik jaren met een te harde Cannondale F1000 rondreed. Ik wilde echter niet langer na elke rit gebroken thuiskomen. Ik viel voor een Santa Cruz Blur 2. Sindsdien volgden er nog zes fietsen van het Californische merk. En daar heb ik de Tazmon nog niet bijgeteld, die in 2015 mijn collectie vervoegde.”

Zoals wel vaker het geval is, begint ook dit verhaal op eBay. “Als verzamelaar en liefhebber van Santa Cruz ben ik wat opzoekwerk beginnen verrichten over de beginjaren van het merk. Wanneer ik te weten kwam dat de Tazmon het allereerste model van het merk was, ben ik mijn zoektocht gestart.”

In 1994 was er nog geen sprake van de VPP-ophanging waar het merk in de jaren 2000 naam mee heeft gemaakt, maar wel van een single pivot met een zeer bijzondere achterbrug. Die achterbrug bleef tot nog niet zo lang geleden de dienst uitmaken op meerdere modellen van Santa Cruz (Superlight en Heckler vooraleer dit laatste model een e-bike werd). In 1994 was het trouwens best opvallend dat het eerste model van een merk meteen een full suspension was!

De eerste Tazmon werd geproduceerd tussen 1994 en 1997. Achteraan zorgt een Risse Genesis-demper met 80 millimeter veerweg voor wat comfort. Wat ons ook opvalt is de schitterende gepolijste afwerking van het aluminium, net zoals de knap uitgewerkte verbinding tussen de demper en achterste driehoek.

In juli 2015 vond Ricardo in Duitsland zijn eerste Tazmon. “Hij was in correcte staat, maar ook niet meer dan dat. Maar hij was rijklaar. Ik ben niet de beste testrijder, maar ik was verbaasd door het rijgedrag van een fiets die toch al meer dan 20 jaar oud is. Ik had me aan een verouderd model verwacht, maar dat was niet zo. De fiets was modern, wendbaar en schonk veel vertrouwen.”

“Op het terrein vielen mij heel wat eigenschappen op die ik nog kende van mijn eerste Blur. De grote lijnen waren er in 1994 al en ik begreep waarom deze fiets Santa Cruz meteen naar de top katapulteerde. Enkel wanneer het wat ruiger wordt, voel je dat de achterdemper wat tekortkomt en de Blur beter is. Maar ik moet toegeven dat ik de elastomeren van de vork dringend moet vervangen en dat de Risse-demper ook wat liefdevolle aandacht nodig heeft.”

In december 2015 valt het oog van Ricardo op een tweede Santa Cruz Tazmon, die model staat voor dit artikel. Deze is nog in perfecte staat en Ricardo kan er niet aan weerstaan. “Hij is niet gewoon in perfecte staat, eigenlijk is hij nog nieuw! Het is een 18″ in gepolijst aluminium die nooit gereden heeft. Hij stond ergens in een donker hoekje van een magazijn in Nederland te verkommeren. De enige krassen die je ziet, zijn het gevolg van een slordige stockage. Maar een Tazmon in deze staat zal je niet veel meer tegenkomen.”

Ricardo bouwde het frame op met onderdelen uit de jaren 90. Voor de vork koos hij een RockShox Judy DH (jawel, je leest het goed ‘downhill’) met 80 millimeter veerweg, het maximum dat dit frame aankan en wat in die tijd een zeer ruime veerweg was.

Ricardo is fan van Shimano en koos voor een full XTR-aandrijving met 8 versnellingen. Enkel de voorderailleur en cassette hebben het opschrift XT. In die tijd bestond er van de XTR nog geen top-pull derailleur en XTR-cassettes waren toen nog zeer zeldzaam en duur. De vertandingen van de kettingbladen kunnen nu als enorm overkomen: 24-34-46!

Schijfremmen bestonden toen nog niet, maar wel goede XTR V-brakes, zeker in combinatie met Mavic-velgen (517 en 217) met een keramische laag.

De XTR-naven maken het wiel af. Ook de banden zijn een stukje geschiedenis. De Panaracer Smoke en Dart komen uit Japan en waren lange tijd een referentie met hun verschillend profiel voor en achter. Op de fiets van Ricardo gaat het om een heruitgave van dit oude model. “In de tweede helft van de jaren 90 verloren ze stilaan wat van hun glorie, maar ik heb veel met deze banden gereden en ik vind dat ze coherent zijn met de rest van de montage.”

Zadelpen (met een diameter van 26,8 millimeter) en stuurpen komen van Syncros, toen al een voorbeeld wat betreft de betrouwbaarheid. “Op een veiling ben ik een klein fortuin kwijtgeraakt om deze zadelpen op de kop te kunnen tikken – er was nog een geïnteresseerde – maar ik heb ze!”

Ook de Syncros DH-stuurpen is een rariteit. Met een lengte van 90 millimeter was dit een van de kortste stuurpennen uit die tijd. Het Vetta TT TriShock-zadel met carbon rails is zeldzaam. “Ik kocht dit zadel nieuw in een winkel in Luik. Ik heb er veel mee gereden op andere fietsen, maar vandaag durf ik het niet meer te gebruiken!”

Inclusief de pedalen komt het gewicht uit op 11,9 kilogram. Dat was niet slecht voor die tijd. “Ik heb onlangs een set Mavic CrossMax-wielen van de eerste generatie gekocht voor de Tazmon, maar de levering heeft wat vertraging opgelopen en ik heb ze dus niet kunnen monteren voor de foto’s.” Voor ons was dat niet nodig, want wij zijn ook zonder die wielen als een blok gevallen voor deze Santa Cruz Tazmon …

Hier vind je nog meer verhalen over nostalgische fietsen: www.vojomag.nl/?s=flashback