Met de JAM² wil Focus de e-bike herdefiniëren

Begin oktober 2016 onthulde Focus tijdens een persvoorstelling de JAM², de elektrische versie van zijn trail-model. Met dit model hoopt het Duitse merk de basis te leggen voor een nieuw tijdperk: dat van de volgende generatie e-bikes. Daar horen natuurlijk enkele toelichtingen bij, alsook onze eerste indruk.

Naast het te hebben over het nieuwste model, benadrukte Focus dat het hoopt dat dit een geheel nieuwe definitie van de e-bike zal teweegbrengen. Voor Focus is de filosofie achter dit alles experience², of ervaring in het kwadraat. De presentatie leek bijwijlen zelfs op de befaamde presentaties van Apple met een openingsslogan als: ‘We stop doing e-bikes’. Dit werd gevolgd door heel wat ‘woorden in het kwadraat’ zoals Mountainbiking², Trail Density², Adrenalin², Satisfaction² of de Ultimate Trail² bike. Dit alles om duidelijk te maken dat het doel ervan is om meer plezier te hebben tijdens je tochten. Maar behalve de slogans komt Focus ook daadwerkelijk met een aantal innovatieve ideeën. We overlopen ze even:

Twee wielmaten

De JAM² wordt in twee wielmaten aangeboden, of eerder in twee bandenmaten: 27,5 Plus en 29 inch. Maar opgelet, je zal je keuze reeds goed moeten overwegen bij de aankoop …

… want de achterdriehoek, die uit één stuk is vervaardigd, is specifiek ontworpen voor elke wielmaat. Focus opteerde er namelijk voor dat de twee formaten onderling niet compatibel zijn, zodat de werking optimaal zou zijn voor elk wieltype. Focus gaat hier dus in tegen de stroom van wat andere merken doen, zoals bijvoorbeeld Santa Cruz met zijn Hightower. Eén van de slogans van Focus tijdens deze presentatie was trouwens: ‘No compromises’!

Aangepaste geometrie

Een e-bike betekent sowieso meer gewicht, een snellere fiets en bepaalde onderdelen die meer plaats innemen. Gevolg daarvan is dat Focus, in plaats van de geometrie van de niet-elektrische JAM over te nemen, ervoor koos om de hoeken en de lengte van de buizen te wijzigen om zich aan deze bijzonderheden aan te passen. De veerweg blijft wel hetzelfde, 140 millimeter, net zoals de zithoek (74,5 graden). De balhoofdhoek wordt wel 0,3 graden groter en bedraagt nu 66,5 graden. De liggende achtervork is uiteraard langer dan op de traditionele JAM in 27,5 inch (425 millimeter), maar het blijft nog redelijk met een lengte van 457 millimeter voor het Plus-model en 470 millimeter voor de 29 inch. Het bracket komt op de JAM² enkele millimeters lager te liggen met een BB drop van 20, tegenover 16 voor de JAM. Eindigen doen we met de reach die quasi identiek blijft ten opzichte van de niet-elektrische JAM: de JAM² is 5 millimeter korter in de maat medium (435 millimeter) en 10 millimeter in de maat large (445 millimeter).

De F.O.L.D.-vering

Op de JAM² vinden we de F.O.L.D.-vering terug (Focus Optimized Linkage Design) die enkele maanden geleden voor de eerste keer onthuld werd door Focus op zijn XC-full suspension en op de traditionele JAM. Dankzij meerdere links verkrijg je een zeer efficiënte kinematica, waarbij de vering in het begin gevoelig is voor kleine schokken en dan progressiever wordt eens voorbij het SAG-punt. Deze F.O.L.D.-technologie is volgens Focus zeer eenvoudig over te nemen en is zowel geschikt voor XC als voor enduro. Ze zal dan ook bijna zeker ook op de volgende versie van de SAM te vinden zijn, de endurobike van het merk.

Energie ‘op maat’

Het is op het niveau van de elektriciteitsvoorziening dat Focus gevestigde waarden wil doorbreken! Daarvoor ontwikkelde het TEC, of Tailored Energy Concept. Simpelweg energie op maat …

De strakke lijnen van de JAM², in onze ogen esthetisch meer dan geslaagd, zijn grotendeels te wijten aan de integratie van de batterij in de schuine buis. Keerzijde van de medaille is dat deze slechts een capaciteit biedt van 378 Wh. Dit is echt weinig terwijl de concurrentie meestal minstens 400 Wh aanbiedt, en in het algemeen zelfs 500 Wh! Maar er is een slimmigheidje …

… namelijk de mogelijkheid om een tweede batterij, van eveneens 378 Wh, te monteren op het frame! Hierdoor komt de totale capaciteit plotsklaps op 756 Wh. Wat meteen al heel wat rustgevender klinkt …

“Maar wat doet die kabel daar toch tussen de batterij en het frame“, zal je je afvragen? Focus heeft geprobeerd om een directe verbinding te maken tussen de batterij en het frame ter hoogte van de bevestiging van de batterij op de schuine buis, maar water en vuil vonden al snel hun weg en verstoorden de goede werking. De oplossing was dus een manuele aansluiting tussen het frame en de batterij door middel van een kabel. Wanneer deze kabel is aangesloten op de batterij, dan werkt het systeem enkel en alleen door gebruik te maken van de energie van deze batterij, en niet van de geïntegreerde batterij. Er is dus geen automatische switch tussen de ene en de andere batterij.

En dat is het hart van de TEC, de mogelijkheid om de elektriciteitsvoorziening aan je behoeften aan te passen. Je vertrekt ‘s middags voor een klein tochtje? Dan is het niet nodig om de extra batterij mee te sleuren, de geïntegreerde zal volstaan, wat toch wat gewicht scheelt. Er staat je een lange dag te wachten? Dan zal de extra batterij zeker van pas komen! Zoals je hierboven op de foto ziet, vindt het uiteinde van de voedingskabel, als deze niet is aangesloten, zijn plaats in een kleine behuizing onder de bovenbuis. Focus voorziet zijn fietsen ook van een, wat zij noemen, Smart Rack, wat een soort basis is om een drinkbushouder te monteren, maar waar het ook mogelijk is om een binnenband of een ander accessoire op vast te maken. Deze Smart Rack wordt op dezelfde steun gemonteerd als de extra batterij.

Hoewel de batterij geïntegreerd is in de schuine buis, is deze nog steeds verwijderbaar. Dit in geval van een panne of als je de batterij dient te vervangen. Om de batterij te verwijderen moet je wel de motor demonteren, en moet je de twee bouten losmaken die de batterij op zijn plaats houden en die voorkomen dat de batterij tegen het frame rammelt.

Een Shimano-motor

In plaats van een beroep te doen op Bosch of Yamaha, toch twee grote reuzen in het domein van de elektrische motors, wendde Focus zich naar Shimano en zijn Steps-systeem. De E8000 ontwikkelt 250W voor een koppel van 70Nm. Behalve het feit dat deze compact is, zijn grote voordeel, heeft vooral het feit dat men de mogelijkheid had om de Qfactor (de afstand tussen de pedalen) binnen te perken te houden (minder dan 175 millimeter) Focus overtuigd om voor dit systeem te kiezen.

De Shimano-motor is gekoppeld aan een elegante display, type Di2, dat volgende zaken weergeeft: de assistentieniveaus (Eco, Trail, Boost), de snelheid, het batterijniveau en de huidige versnelling (bij gebruik van een Di2-derailleur) …

… dit alles gecontroleerd door een even elegante bediening die niets anders is dan een shifter! Je drukt op de onderste shifter om naar een lager assistentieniveau over te schakelen en op de bovenste om meer assistentie te krijgen. Wat de ergonomie betreft, lijkt het ons moeilijk om beter te doen! Meer nog, als je op de onderste shifter blijft drukken, dan wordt de stapondersteuning geactiveerd voor de passages waar je je fiets moet duwen. Het enige nadeel met dit systeem is dat je natuurlijk de compatibiliteit met de bediening van de dropper post verliest, die op dezelfde plaats een plekje vindt op het stuur.

Airflow

Om elke risico van oververhitting van de geïntegreerde batterij te vermijden, ontwikkelde Focus de Airflow. Dit zijn enkele luchtgaten ter hoogte van de interne kabeldoorvoer om zeker te zijn dat de warmte door het frame wordt verspreid. De stukken die je hier op de foto ziet, waren ruw en slecht aangebracht. Het ging om voorlopige versies en men heeft ons beloofd dat de definitieve versie mooier en beter geïntegreerd zal zijn!

Het gamma

De JAM² is verkrijgbaar in zes modellen: drie in Plus en drie in 29″. De goedkoopste is de 29 LTD met een prijskaartje van 4199 euro en uitgerust met een RockShox Sektor, een Monarch R, een XT 10-speed derailleur en Magura MT2-remmen en een gewicht van 21,3 kilogram. Het model dat daar net boven komt, de JAM² 29, weegt evenveel en kost 4699 euro. Dit model onderscheidt zich vooral door zijn XT 11-speed derailleur en zijn Monarch RT. Als je van de Plus-banden wil profiteren dan zal je 100 euro meer moeten uitgeven voor de JAM² Plus die wel dezelfde afmontage heeft dan zijn equivalent in 29″ en een gewicht van 21,5 kilogram. Bovenaan in het gamma van de JAM² vinden we het model dat we hebben getest, de Plus Pro, met een gewicht van 21,3 kilogram en die de jouwe kan zijn voor 6699 euro. Voor deze prijs beschik je over een RockShox Yari RC-vork en een Monarch RT achteraan, maar bovenal over een elektrische Shimano XT Di2-aandrijving. Het topmodel in 29″, de JAM² 29 Pro die je hierboven ziet en een bijna vergelijkbare afmontage kent, kost 6199 euro. Dit is met zijn 20,9 kilogram het lichtste JAM²-model.

De meest aandachtigen onder jullie zullen al wel opgemerkt hebben dat we slechts vijf van de zes modellen hebben voorgesteld. De uitleg daarvoor is simpel: zoals wel vaker het geval is, biedt Focus in zijn gamma ook een bijzondere Factory-uitvoering aan die je hierboven ziet. Het gaat om een Plus-model dat sterk gelijkt op de Plus Pro, vooral dan wat betreft het gewicht dat identiek is, maar ze onderscheidt zich door zijn ‘grote’ voorvork. De Yari is inderdaad één centimeter langer, en heeft dus 150 millimeter veerweg ter beschikking. Schakelen doe je hier met een Sram NX 11-speed. Prijs: 5699 euro.

Focus stelde ook een elektrische versie voor van de BOLD. We konden hem niet testen, maar ook deze is uitgerust met een Shimano-motor en een elektriciteitsvoorziening op maat. De BOLD²-familie zal beschikbaar zijn in 5 modellen; drie in 29″ en twee Plus-modellen. De prijzen gaan van 2999 tot 5699 euro en het gewicht varieert tussen 19,3 en 19,8 kilogram. Dit gamma volgt dezelfde logica als deze van de JAM² met vergelijkbare montages. Op de topmodellen vinden we dus ook een XT Di2 terug.

Deze mountainbikes zullen vanaf januari 2017 beschikbaar zijn in de winkels.

Eerste uitje

Na de theoretische presentatie konden we enkele uren doorbrengen aan het stuur van een JAM² in de omgeving van Théoule-sur-Mer. Een pracht van een spot met de typische natuur van de Côte d’Azur en een schitterend uitzicht op zee. En vergeet de rotsen en de stenen niet die niet liever hebben dan dat je in de fout gaat!

Spijtig genoeg was er niet voldoende tijd om lang op de fiets door te brengen en waren de singletracks iets te smal, maar wel aangenaam om te rijden, om de capaciteiten van de fiets aan volle snelheid te beoordelen. We waren trouwens blij dat het stuur slechts 720 millimeter breed was, in plaats van 760 millimeter zoals op het model dat in de winkel te vinden zal zijn. Wij zijn tijdens onze rit in ieder geval regelmatig in aanvaring gekomen met de bomen! Uiteraard zullen we over enkele maanden terugkomen op het onderwerp na afloop van een duurtest. Maar wat we nu al kunnen zeggen, is dat de eerste indruk ons niet ontgoocheld heeft …

De bike die we tot onze beschikking hadden, was dus de JAM² Plus Pro, het topmodel zoals eerder reeds gezegd, en uitgerust met, zoals zijn naam al aangeeft, Plus-banden en een Shimano XT Di2-aandrijving, een RockShox Yari-vork, een RockShox Deluxe RT-demper, een RockShox Reverb-zadelpen, DT Swiss XM1700-wielen, XT-remmen, enz.

Om eerlijk te zijn, moeten we zeggen dat ons eerste gevoel op de JAM² niet echt goed was. Dit was te wijten aan het vreemde gedrag van de motor. We voelden geen enkele ondersteuning als we op de pedalen trapten, en als we deze eindelijk gewaar werden, viel ze vervolgens weer weg om nadien terug te keren, enz. Onmogelijk om zo enkele uren door te brengen! We schakelden alles uit en begonnen opnieuw. We drukten de power-knop in … en het ging meteen al een stuk beter! We zijn trouwens niet de enigen die met dit probleem te maken hadden dat, volgens de uitleg nadien, ligt aan het feit dat het Shimano-systeem zijn merktekens kwijtspeelt wanneer er druk wordt uitgeoefend (door een voet bijvoorbeeld) op de pedalen op het moment dat je de power-knop inschakelt.

Eens de motor volledig werkzaam is, is de feeling zeer aangenaam en loopt hij zowel zacht als krachtig. De Boost-modus voert je in een mum van tijd naar de top van een beklimming. Op technische beklimmingen is de Trail-modus het meest efficiënt om zonder risico van door te slippen boven te geraken of te snel op obstakels af te stormen. De elektrische assistentie gecombineerd met de Plus-banden en de uitstekende FOLD-vering, waardoor de fiets op de grond kleeft, doet wonderen en het verrast ons dat we met de fiets obstakels en passages nemen die we als onneembaar waanden. Verbluffend en opwindend tegelijk! Maar het vereist veel concentratie en een goede positie op de fiets, want deze manoeuvres kennen we niet op een ‘traditionele’ mountainbike …

Ook bergaf rijdt de JAM² aangenaam. We hadden het al eerder over de goede demping en de Yari doet aan de voorzijde niet onder. We voelen ons meteen op ons gemak op tumultueus terrein. Als we de JAM² toch in een hokje zouden moeten stoppen, dan zouden we hem eerder een kleine enduro noemen dan een grote trail-fiets doordat de FOLD het gevoel geeft dat je over meer dan 140 millimeter veerweg beschikt. Het lage zwaartepunt laat toe om de fiets makkelijk van de ene naar de andere kant te slingeren en er zijn zelfs momenten dat we vergeten dat we op een elektrische fiets onderweg zijn … Dit is vooral het geval bij jumps waar de fiets heelhuids blijft en zacht weet te landen. We hebben helemaal geen gevoel dat de fiets zwaar is … toch niet met de geïntegreerde batterij! Want we waren niet in staat om ook een ritje te maken op de JAM² inclusief de extra batterij die twee kilogram toevoegt aan het frame, daarvoor was de tijd te kort. Maar we vermoeden dat het extra gewicht het rijgedrag bijna zeker zal beïnvloeden. Te checken tijdens onze duurtest …

Hoe dan ook, Focus heeft een zeer aangename bike ontwikkeld die gedurfde technische oplossingen aanbiedt. Het is de vraag of de markt wel klaar is om het concept van elektriciteitsvoorziening op maat te omarmen, wat zeker vernieuwend is, maar voor sommigen ook een beperking kan zijn …