Ontdekking | Rwandan Epic: in Oost-Afrika is een wedstrijd een feest! ⋆ Vojo

Je kent in Afrika waarschijnlijk wel Zuid-Afrika als mountainbikebestemming, voornamelijk dankzij de Cape Epic. Maar nu wil ook Rwanda zichzelf profileren als een favoriete bestemming voor de mountainbiker op het Afrikaanse continent. Als voorbereiding van een echte 4-daagse etappewedstrijd in 2021, hebben de organisatoren van de toekomstige Rwandan Epic dit jaar een eendaags “testevenement” georganiseerd. Vojo was erbij, eigenlijk vooral om je te laten watertanden, maar ook om je te laten zien hoe een mountainbikewedstrijd eruitziet in dit prachtige kleine Oost-Afrikaanse land.

Wielrennen is de tweede meest populaire sport in Rwanda, na voetbal. Het wegwielrennen is de belangrijkste discipline en de renners van “Team Rwanda” maken naam in heel Afrika en zelfs daarbuiten, maar ook het mountainbiken ontwikkelt zich sterk. Dit is te danken aan de deelname van Rwandese mountainbikers aan de laatste twee Olympische Spelen en aan de wens van het land om van het fietsen een sport te maken die al op zeer jonge leeftijd in scholen wordt beoefend.

De fiets is hier een veel gebruikt vervoermiddel, zowel voor mensen (met de beroemde fiets-taxi) als voor alle soorten objecten. We zien dan ook dat de lokale bevolking overal in de weer is met fietsen die geladen zijn met enkele honderden kilo’s aan goederen. Met deze zwaar bepakte fietsen gaan ze trouwens ook zonder verpinken en aan volle snelheid naar beneden!

Het land heeft veel meer onverharde dan geasfalteerde wegen en een oneindig aantal singletracks. Het is ons snel duidelijk dat alle basisingrediënten aanwezig zijn om een uitstekende mountainbike-cocktail te maken.

Voordat we het over de wedstrijd hebben en ons in de lokale sfeer onderdompelen, lijkt een klein woordje over Rwanda onontbeerlijk. Ook vandaag de dag herinnert men absoluut nog de genocide die het land iets meer dan 25 jaar geleden heeft getekend. Maar hoewel het niet vergeten wordt, is de bladzijde van die uiterst trieste periode omgeslagen en beleeft het land nu een groei en stabiliteit waar veel andere Afrikaanse landen enkel van kunnen dromen.

Veiligheid is nu een van de sterke punten, zoals we konden merken als echte toerist voor en na de wedstrijd; soms waren we in een kleine groep of zelfs alleen, maar nooit voelden we ons in gevaar of was er de geringste vijandige reactie. Integendeel, zowel op het platteland als in de stad ging onze reis alleen maar gepaard met een glimlach en nieuwsgierige en tegelijk enthousiaste reacties.

Dit alles verbergt natuurlijk niet de grote armoede waarin een aanzienlijk deel van de bevolking nog steeds leeft, maar lokale evenementen zoals deze zijn een bron van inkomsten voor de lokale economie en zowel de organisatoren als de officiële instellingen zien het belang ervan in en beseffen welke positieve gevolgen dit kan opleveren.

Voor deze “editie 0” van de Rwandan Epic bevinden we ons niet ver van Musanze, een stad gelegen op ongeveer 100 kilometer van de hoofdstad Kigali.

We zitten hier op een hoogte van bijna 2000 meter, met om ons heen de 5 grote vulkanen die de noordelijke grens van Rwanda met Congo en Oeganda afbakenen. Het is trouwens niet ver van hier dat de belangrijkste gorilla’s van het land wereldberoemd zijn geworden door de observaties (o.a. in de mist) van wetenschapster Dian Fossey.

Deze locatie is gekozen als het epicentrum van het evenement omdat het de thuisbasis is van het Africa Rising Cycling Center. Het is niet alleen een centrum voor de nationale ploeg, maar ook een plaats waar fietsers en mountainbikers van alle rangen en standen welkom zijn wanneer ze van de regio willen genieten op twee wielen. Een fietsatelier, restaurants, huisjes om in te verblijven: er is alles wat je nodig hebt om een groots evenement te organiseren.

De Rwandan Epic “editie 0”

Gezien de Covid-crisis was het voor de organisatie onmogelijk om dit jaar een volledige MTB Stage Race op poten te zetten en daarbij een aanzienlijk aantal buitenlandse renners te kunnen verwelkomen. Zij besloten daarom de moeilijke situatie te gebruiken als gelegenheid om een “test-event” te organiseren dat dient als generale repetitie voor de “echte” Rwandan Epic, die in 2021 zal plaatsvinden.

Achter dit evenement zitten vier “immigranten”: twee Belgen die beiden Simon heten, Shaul, een Israëliër, en Matt die uit Groot-Brittannië komt. Ze zijn allemaal gepassioneerd door mountainbiken en hebben, met de steun van de Rwandese federatie, een team van plaatselijke bewoners om zich heen verzameld om dit evenement te organiseren en de aantrekkelijkheid van het land voor mountainbiken te ontwikkelen.

Dit testevenement was een “old-school” XC-wedstrijd, met 4 ronden van een 13 kilometer lang parcours rond het Africa Rising Cycling Center in Musanze. Het was de eerste mountainbikewedstrijd die sinds 2016 in het land werd georganiseerd. Het is duidelijk dat het evenement nodig was en dat het de heropleving van de organisatie van verschillende evenementen in het noorden van het land zou moeten veroorzaken, van eenvoudige toertochten tot lokale wedstrijden.

Er stonden meer dan 50 renners aan de start die een mooi en gevarieerd peloton vormden met enkele grote plaatselijke namen uit het wielrennen, zoals Adrien Niyonshuti en Nathan Byukusenge (die het land vertegenwoordigden op de laatste twee Olympische Spelen), jonge lokale renners die van de gelegenheid gebruik wilden maken om kennis te maken met het mountainbiken, recreanten die dit moment in geen geval wilden missen (ook al worden ze over het algemeen niet aangetrokken door het wielrennen), meerdere vrouwen ook en enkele buitenlandse “locals”.

Een bruut parcours en een uiterst enthousiast publiek!

Zoals gezegd bestond het parcours uit een lange lus van 13 kilometer en zitten we aan de voet van verschillende vulkanen. Er is hier geen indrukwekkend hoogteverschil omdat we in de hoogvlakten blijven, maar het terrein is bruut en vereist dat je altijd aandachtig moet blijven en tegelijk heel voorzichtig dient te zijn om onaangename verrassingen te voorkomen.

Een paar steile, nijdige hellingen maken het parcours extra pittig en geven de mogelijkheid om een aanval te plaatsen alsook in de afdaling je technische kwaliteiten ten volle te benutten. Een paar speelse singletracks maken het plaatje compleet.

Op de verschroeide grond zijn er talloze rotsen waar je met een fully zeker in het voordeel bent. Je moet ook voortdurend een weg zoeken in de spleten en kloven die er zijn ontstaan door waterstromen en het intensief gebruik van de paden door het lokale transport.

Alles speelt zich af in een grandioze omgeving, met vulkanen die je voortdurend in de gaten houden en een hemel die voortdurend verandert …

… van diepblauw tot dreigend zwart.

Trouwens, hoe kunnen we het publiek vergeten? Het evenement bracht enkele duizenden mensen uit de dorpen die werden gekruist bij elkaar. Ze kwamen kijken naar deze zeldzame en grappige show die zich dicht bij hun huis afspeelt. Er wordt uitbundig geroepen bij de kleinste “bunny up”, er is applaus voor alle deelnemers, gezang en gefeest voor de beroemdste renners uit de regio: je moet het beleven om te beseffen wat het werkelijk voorstelt en we krijgen nog steeds kippenvel bij het schrijven van deze regels!

De wedstrijd zelf

De wedstrijd werd gewonnen door de nationale wegkampioen bij de beloften, Jean-Eric Habimana van het Saca Continental Team. Het was zijn allereerste mountainbikewedstrijd; een discipline waar hij pas in juni van dit jaar mee begon. Maar zijn talent viel al snel op.

Hij reed zeer comfortabel op zijn mountainbike en met een uitstekende fysieke conditie won hij met bijna 3 minuten voorsprong op zijn eerste achtervolger. En hij wil het duidelijk opnieuw proberen: “Ik hou meer en meer van mountainbiken en deze overwinning bij mijn eerste wedstrijd maakt dat ik echt wil zien wat ik waard ben tegen de profs van de discipline. Ik zal met mijn team en met de federatie zien wat er mogelijk is, maar waarom zou ik niet het voorbeeld van Nathan volgen en proberen me te kwalificeren voor de Olympische Spelen in 2024?”

Tweede werd Simon Hupperetz, een jonge Belg die sinds 2015 in Rwanda woont en zeer actief is in de lokale wielersport. Hij heeft de hierboven reeds vermelde Nathan gecoacht tijdens de Olympische Spelen van 2016 en was ook betrokken bij het wielrennen op de weg van Team Rwanda.

Hij is gepassioneerd door het mountainbiken, een UCI-gekwalificeerde trainer en een voormalige zeer goede rijder die nog steeds zeer fit en bekend is in het land. “Simoni” zoals hij hier wordt genoemd, wordt luid aangemoedigd door het publiek. Hij is een van de drijvende krachten achter de Rwandan Epic en is erop gebrand om andere Europeanen de charme van dit land te laten ontdekken. Een land waar hij verliefd op is geworden en dat hij niet van plan is om op korte termijn te verlaten.

Het podium wordt vervolledigd door de grote ster Nathan Byukusenge, die deze wedstrijd onder geen beding wilde missen, ook al verkeert hij niet meer in de topvorm van 2016 toen hij zich kwalificeerde voor de Olympische Spelen. Zijn doel is nu om jongeren te inspireren en warm te maken voor het mountainbiken.

Nog een grotere ster, maar ook een stukje ouder, is Adrien Niyonshuti die nu verantwoordelijk is voor de training van het Saca Team, nadat hij in 2012 heeft deelgenomen aan de mountainbikewedstrijd van de Olympische Spelen en meer dan 10 jaar in World Tour teams heeft gereden. Hij had voor de start zelfs zijn persoonlijke mountainbike ter beschikking gesteld aan een van de jonge renners van zijn team. Maar zelf wou hij ook absoluut deelnemen en vond enkel nog een … gravelfiets! Wat eigenlijk niet (of helemaal niet) de ideale keuze was. Hij reed dan ook al snel lek en moest noodgedwongen terug naar de start lopen om zijn band te repareren. Hij was er echter voornamelijk voor het plezier van het publiek en reed de wedstrijd uit, wat het belangrijkste is!

Bij de vrouwen won de getalenteerde Marthe Ntakirutimana. Met een ruime voorsprong eindigde ze in de top tien overall, en dat op sportschoenen en een redelijk simpele mountainbike.

Overigens is dit een gelegenheid om te onderstrepen dat Rwanda de gelijkheid van mannen en vrouwen als een prioriteit beschouwt. Het land heeft een vrouwenteam en is van plan om de initiatieven te versterken om meer meisjes in de toekomst te laten fietsen.

En nu?

Vanaf volgend jaar, wanneer we hopelijk opnieuw wat vrijer kunnen leven, gaan de organisatoren in een hogere versnelling. De exacte data zullen begin 2021 worden vastgelegd, maar je kunt er van uitgaan dat er in november 2021 een 4-daagse wedstrijd zal zijn met een proloog in het centrum van Kigali en 3 gevarieerde etappes in het noorden van het land, in de prachtige regio vol vulkanen en het Kivu-meer! In teams van 2, als recreant of echte competitierenner: er moet voor elk wat wils zijn!

Vojo zal er zeker weer bij zijn, want we hebben hier niet alleen een land van adembenemende schoonheid ontdekt, maar ook enthousiaste mensen en organisatoren die net zo gepassioneerd zijn als zij gemotiveerd zijn. Ze verdienen het echt om gesteund te worden en om van hun mooi project een succes te maken!

Voor meer informatie en om op de hoogte te blijven: https://www.rwandanepic.com