Ontdekking | Tweed Valley: ligt het paradijs in Schotland?

De Schotse Highlands zijn met de ontelbare meren en kastelen een welbekende toeristische bestemming. Voortaan mag je daar ook de vele mountainbikepaden aan toevoegen. Het noorden en het westen van Schotland zijn het meest gekend – met dank aan Fort William – maar de rest doet niet onder. Op een steenworp van de grens met Engeland ligt een kleine vallei die volop inzet op het mountainbiken. Welkom in Tweed Valley, door onze vrienden aan de overkant van het Kanaal ook wel het MTB-mekka van het Verenigd Koninkrijk genoemd.

Bij aankomst in de Schotse hoofdstad Edinburgh wacht ons nog een verplaatsing van een half uurtje naar Tweed Valley. Beboste heuvels en venen vormen in dit grensgebied met Engeland het landschap, waarbij de heuvels nooit hoger zijn dan 800 meter. Vanaf de weg is het moeilijk voor te stellen dat hier 250 kilometer aan paden op ons liggen te wachten.

De vallei, die zich uitstrekt van Peebles tot Selkirk, dankt haar naam aan de rivier de Tweed die haar naam ook aan de wereldberoemde stof heeft ontleend. Tussen de XIXde en het begin van de XXste eeuw floreerde deze regio dankzij de wolindustrie, maar nadien raakte de vallei in het verval. Het is de Forestry Commission – het Schotse equivalent van het Belgische Agentschap Natuur en Bos of het Nederlandse Staatsbosbeheer – die middels het mountainbiken nieuw leven in de vallei heeft geblazen.

Schotland heeft een groot voordeel ten opzichte van de Engelse buren. Hier mag je in principe alle paden gebruiken, behalve wanneer er een verbod geldt. Aan de andere kant van de grens mag men daarentegen nergens rijden, behalve daar waar het toegelaten is. En ook al was dit niet meteen nodig, toch rezen er her en der Trail Centres uit de grond waar je (soms tegen betaling) kunt gaan mountainbiken.

Het is de Forestry Commission die middels het mountainbiken nieuw leven in de vallei heeft geblazen.

Het is dus de Forestry Commission die de eerste mtb-trails in het Glentress Forest heeft aangelegd. Zij zijn ook de drijvende krachten achter het 7Stanes circuit om zo de bossen en hun ecosysteem te promoten. In Schotland en Tweed Valley wordt de mountainbike als een hulpmiddel beschouwd om de economie nieuw leven in te blazen, de volksgezondheid te verbeteren en actief toerisme te ontwikkelen. In Tweed Valley werden tientallen miljoenen ponden geïnvesteerd in onder meer een nieuw gebouw in Innerleithen en nieuwe trails. Het resultaat mag er wezen: de regio lokt 330000 bezoekers per jaar die enkel en alleen komen om te mountainbiken.

Het fietsaanbod groeit hier nog elke dag en het nieuwste initiatief zijn de Tweed Valley Guides, die aan de basis liggen van onze trip naar Schotland. Tweed Valley Guides werd in de herfst van 2019 opgericht door Dirt School, de grootste fietsschool in de vallei en daarom sterk betrokken bij de ontwikkeling van het mountainbiken in de regio. Het team bestaat uit 7 personen, waaronder 6 gidsen. Janey en Tom zullen ons de komende dagen begeleiden in hun achtertuin.

Toerisme is hier de voornaamste bon van inkomsten geworden en de mountainbike speelt daar een belangrijke rol in. Maar het is niet de enige activiteit in de regio, ook de houtindustrie neemt nog steeds een grote plaats in. Die industrie geeft niet enkel het landschap haar uiterlijk, ze heeft ook gezorgd voor een heel netwerk aan bospaden waardoor je tientallen kilometers kunt fietsen zonder iets van de bewoonde wereld te merken. Een paradijs voor … gravelbikers.

Want Tweed Valley Guides wil niet enkel het mountainbiken ontwikkelen, ook het gravelbiken. Onze eerste tocht op Schotse bodem is dus op smalle banden en met een krom stuur. We maken meteen kennis met de Schotse grillen van het weer. De lokale bevolking heeft er een gezegde voor: “Indien je het weer niet goed vindt, wacht dan vijf minuten.”

Het bikepark van Glentress is ons vertrekpunt. Samen met het wat verderop gelegen Innerleithen vormt dit het Trail Centre Glentress-Innerleithen. Dit Trail Centre behoort toe tot de 7Stanes (Schots-Gaelisch voor 7Stones), zeven Trail Centres in het zuiden van Schotland. Glentress-Innerleithen trekt op zijn eentje meer bezoekers aan dan de zes andere Trail Centres samen, om maar even de aantrekkingskracht van dit gebied te schetsen!

Toch is alles hier kleinschalig gehouden. In Glentress vind je een bescheiden parking, een receptiegebouw, een winkel, een hotel-restaurant … en dat is het. Dit ligt mijlenver van de toeristenfabrieken in bepaalde skiresorts in de Alpen.

Zoek niet naar skiliften in het bikepark, hier moet je zelf trappen om boven op de top te geraken. Het pad loopt geleidelijk omhoog met voor elk wat wils. Zij die het graag wat pittiger wensen, kunnen voor een moeilijkere optie kiezen. Uiteraard zoekt onze groep, bestaande uit 8 gidsen en journalisten die allemaal mountainbiken, al snel de technische moeilijkheden op. De gravelfietsen beperken ons niet, integendeel … Verrast stellen we vast dat we ons ontzettend amuseren op de groene pistes.

Na dit heerlijke voorgerecht verlaten we de omgeving van het Trail Centre en haasten we ons naar de paden die door de heuvels slingeren. Dit is het typische landschap in het zuiden van Schotland, met een afwisseling van naaldbossen en veenachtige pieken blootgesteld aan de wind.

Veertig kilometer lang rijden we van de ene vallei naar de andere tot we Innerleithen bereiken, onze overnachtingsplaats. Dit 2500 zielen tellende dorp is het geografische midden van Tweed Valley.

Na een goede nachtrust nemen we de volgende dag de mountainbike om de paden rond Innerleithen te verkennen. Het merendeel van die paden is exclusief voorbehouden voor mountainbikers en op plaatsen waar we de paden toch moeten delen met andere gebruikers, zijn de paden breed genoeg om conflicten te vermijden.

Dankzij de lariksen die veel water opnemen, zijn de paden hier het ganse jaar door goed berijdbaar.

De kwaliteit van de paden valt ons snel op. Ondanks het feit dat ze druk bereden worden en het grillige Schotse weer, hebben ze geen last van remsporen. De paden zijn het perfecte compromis tussen een natuurlijk wandelpad en een piste in een bikepark. Technische obstakels zijn aanwezig maar gevaarlijk wordt het nooit. Hetzelfde geldt bergop, met makkelijke tracks tot het startpunt van de simpele afdalingen en steeds technischer naarmate je dichter bij de moeilijkste tracks komt.

Bijna niet te geloven dat deze paden kunstmatig zijn aangelegd, wat wil zeggen dat ze bedacht en gebouwd zijn door mountainbikers voor mountainbikers. Je verveelt je nooit en ze lijken in niets op de brede snelwegen die je in sommige bikeparken in de Alpen voor de wielen krijgt. Wanneer er een nieuw pad wordt geopend, is iedereen erbij betrokken: de Forestry Commission, de trail builders, de beoefenaars … Er bestaan natuurlijk heel veel onofficiële paden, maar in plaats van deze af te sluiten of te vernietigen wanneer ze ontdekt worden, werkt de gemeenschap samen om ze veiliger te maken en ze te valideren.

In de namiddag gaan we de elektrische toer op. En dat is nodig om de steile hellingen te overwinnen.

Onze tocht eindigt met de gedenkwaardige afdaling van de trail met de naam New York, New York: een smal en modderig pad vol bochten. Ideaal om met het gewicht van de e-bike te spelen. Dat alles in een somber bos dat voor een dramatische setting zorgt.

Een ontdekking is echter nooit compleet zonder de plaatselijke specialiteiten te proeven en we eindigen onze dag in het Glentress Hotel. Toevallig vond die avond de RedBull Rampage plaats en de eigenaar (ook een mountainbiker) had dan ook het lumineuze idee om een speciale avond te organiseren ter ere van dit evenement. Het is misschien net in deze kleine zaal dat we beter begrijpen wat de mountainbike in deze vallei betekent. Jong en oud, man en vrouw, xc-renner en endurorijder … iedereen was hier aanwezig voor een leuke avond met de mountainbike als thema.

De volgende ochtend hadden we dan ook niet veel zin om de vallei te verlaten, iets wat ook onze gastheren niet ontgaan was. Andy Barlow, directeur van de Tweed Valley Guides en head coach van de Dirt School, nodigde ons uit voor een laatste rit over zijn paden. We kunnen er niet aan weerstaan! Meteen de gelegenheid om uitgebreider kennis te maken met het Trail Centre van Glentress dat we twee dagen eerder snel doorkruisten op de gravelbike. We zijn er onder de indruk van het aantal bezoekers in een oktoberweekend …

Tweed Valley is een prachtig voorbeeld van wat je kan bereiken wanneer er serieuze middelen worden vrijgemaakt om het mountainbiken te ontwikkelen. Meer nog dan de kwaliteit van de paden en de aangeboden faciliteiten, is het vooral hoe men hier over de fiets denkt, wat ons opvalt. In plaats van het mountainbiken te beschouwen als een eenvoudige activiteit zoals vele andere, benadert men hier de sport als een hefboom om de regio te ontwikkelen, zoals men vroeger met skiën deed in de Alpen. Het resultaat? Veilige routes beneden in de vallei om van het ene dorp naar het andere te rijden, ver van de auto’s, geschikte accommodatie en autoriteiten die op de juiste manier samenwerken met de lokale gemeenschap om alle beoefenaars tevreden te stellen. Dankzij de mountainbike herleeft deze regio en daar profiteert iedereen van dankzij de komst van de café’s of restaurants …

Dit model wordt nu ook elders in Europa overgenomen; zo werkte het Italiaanse skioord Paganella samen met Tweed Valley om het fietsaanbod te ontwikkelen. En dat werpt zijn vruchten af, want 2/3 van de jaaromzet wordt er nu in de zomer gerealiseerd.

Tweed Valley praktisch:

Waar: Peebles, Innerleithen en Selkirk zijn de drie belangrijkste dorpen in Tweed Valley. Reken op 30 tot 45 minuten met de auto of bus vanuit Edinburgh en anderhalf uur vanuit Glasgow.
Wanneer: De lente en zeker de herfst zijn de ideale seizoenen. In de zomer moet je rekening houden met de vele muggen terwijl het weer in de winter te wisselvallig is.
Hoe: Het merendeel van de tracks kan je vinden op de app Trailforks of doe een beroep op een van de gidsen om zeker te zijn dat de paden aangepast zullen zijn aan jouw niveau.
Toeristische dienst: visittweedvalley.co.uk
Onze gidsen:Tweed Valley Guides

Foto’s: Duncan Philpott / Dirt School