Presentatie & eerste test | Specialized Crux 2022: een gravelbike voor de estheten ⋆ Vojo

Het gravelsegment wordt steeds belangrijker, dat merken we aan het alsmaar groter wordende aanbod. Specialized blijft niet achter en zet naast de Diverge nu ook een gloednieuwe Crux in de etalage. Die Crux is gemaakt om te knallen en wordt ook in het veldrijden op het allerhoogste niveau gebruikt. Wij kregen een uitnodiging in de bus om rond de Belgische hoofdstad Brussel twee dagen in zijn gezelschap door te brengen. Daar kregen we de statige bosdreven van het Zoniënwoud voorgeschoteld en mengden we ons tijdens de wereldbeker cyclocross van Overijse als toeschouwers tussen de massa.

De vorige versie van de Specialized Crux werd geboren als een pure veldritfiets … die vervolgens door heel wat rijders werd gebruikt in uithoudings- en gravelraces. Specialized hield voor dit nieuwe opus rekening met deze realiteit en nam het vanaf de beginstadia van de ontwikkeling mee in het ontwerp.Het doel dat men voor ogen had, was een high-performance fiets ontwerpen, die zowel in het veldrijden als in het gravelen kan worden gebruikt in een competitieve geest. Daarmee etaleert hij zichzelf perfect naast de Diverge die meer gericht is op ruige routes en de avonturiers (zie hier onze presentatie van de Diverge). Om tot dit resultaat te komen, werkte Specialized aan meerdere punten die we even op een rij zetten.

Grondige aanpak van de vormen

Specialized werkt sinds een tijdje samen met Peter Denk, een ingenieur wiens naam niet helemaal onbekend is in het mountainbiken. Aan hem danken we immers enkele iconische modellen, zij het wel bij andere merken (vooral bij Cannondale en Scott). Zijn handelsmerk is het bouwen van lichte fietsen en het was niet verwonderlijk dat ook de Specialized Aethos, een koersfiets waarvan het gewicht van het frame onder de 600 gram duikt, die weg bewandelde!

De Crux moet echter offroad kunnen gaan, dus was er geen sprake van om het gewicht te hard naar beneden te trekken. Toch komt men uit op een gewicht van 725 gram voor het S-Works topmodel (Fact 12R-vezels) en van 825 gram voor het Fact 10R-frame waar de rest van de modellen mee zijn uitgerust (Pro, Expert en Comp). In het gravelsegment is dit zeer licht en daar komt nog bij dat hij gehomologeerd werd voor fietsers tot 125 kilogram.

Het gewicht is een zaak, maar het belangrijkste is uiteraard wel dat het geheel heel samenhangend is en dat het rijgedrag ook past bij de doeleinden. Zowel bij het werk dat verricht werd aan het gewicht als bij het definiëren van het gedrag van de fiets, benadrukken Peter Denk en zijn team het feit dat het eerder de grondige bewerking van de vormen van het frame is dat deze parameters heeft beïnvloed dan de keuze van de gebruikte koolstofvezels.Op dit nieuwe Crux-frame zou 150 gram bespaard zijn, alleen al door de vormen van de buizen aan te pakken.

Achter de uiterst sobere en verfijnde lijnen, merkt een aandachtige blik op dat de buizen met een ronde sectie beginnen (we hebben hier geen aerodynamische zorgen) om op bepaalde plaatsen heel subtiel te evolueren naar iets complexere vormen.Het zijn deze op het eerste gezicht bijna onzichtbare details die uiteindelijk de ziel van de fiets vormen en hem zo licht maken.

Het frame verkreeg zo een zekere capaciteit om trillingen te absorberen voor wat extra comfort en om het contact van de wielen met de grond te maximaliseren, zodat rebounds worden vermeden waarbij energie en efficiëntie verloren gaan.Het was een zoektocht naar een goede mix van vervorming, voornamelijk op het onderste deel van het frame, om de energie die de biker bij elke pedaalslag geeft niet te verliezen.

Om het gewicht zo laag mogelijk te houden, vinden we op de Crux enkel bevestigingspunten voor twee bidonhouders terug en niets meer. Dit is geen fiets om te bikepacken of veel uitrusting mee te nemen, dat is eerder weggelegd voor de Diverge. Er was ook geen plaats voor een opbergruimte in het frame (Swat Door). En in tegenstelling tot de Diverge is de Crux ook niet uitgerust met een veersysteem in het balhoofd. Maar de zeer lichte carbon voorvork duikt wel onder de grens van 400 gram.

De bandenspeling, een ander knelpunt

Een ander belangrijk aandachtspunt bij het ontwerp van deze fiets heeft betrekking op de bandenspeling, omdat een groot deel van het gedrag van de fiets afhangt van de banden die we eronder kunnen leggen.Natuurlijk kunnen we kiezen voor zeer dunne banden of tubes – voor het veldrijden – of bij gelegenheid zelfs koerswielen monteren, maar voor gravel wilde Specialized de fietser zoveel mogelijk de keuze laten.

In de nieuwe Crux passen dan ook banden tot een breedte van 47 millimeter (700c) of tot 2.1″ (650b/27,5″). Wanneer je toch eens naar brede banden grijpt, zal je nieuwe horizonten openen qua grip en comfort, ook al is dit van oorsprong een fiets om gas mee te geven. Dit geeft een stukje veelzijdigheid aan de fiets om een breed spectrum van visies over gravel te dekken.

Een moderne geometrie

De geometrie van de nieuwe Specialized Crux werd in een modern kleedje gestoken. De reach is 10 millimeter langer dan op de vorige versie en het bottom bracket ligt voortaan lager (BB drop van 72 millimeter). Dit alles wordt gecombineerd met een frame dat globaal gezien lager komt te liggen waarbij de kleinere stack de bewegingsvrijheid op de fiets moet bevorderen.

Elke framemaat heeft overigens recht op een specifieke lay-up van het carbon, zodat het rijgedrag van het kleinste frame exact hetzelfde is als dat van het grootste frame. Dit principe kreeg de naam “Rider First Engeneered” zodat elke fietser dezelfde ervaring zou voelen ongeacht zijn grootte. Een doel dat niet kan worden bereikt door simpelweg elk stuk koolstof waaruit het frame is opgebouwd te vergroten, maar dat specifieke aandacht vereist aan elk van de zes framematen op het programma.

Eenzelfde filosofie voor de onderdelen

De nieuwe Crux is uitgerust met een zadelpen met een diameter van 27,2 millimeter die ook zijn rol speelt bij het filteren van de trillingen en die, indien gewenst, kan worden vervangen door een dropper seatpost (draadloos of met interne kabels).Alle seriemodellen mogen dan wel met een enkel kettingblad zijn uitgerust (een Sram XPLR-aandrijving), toch is hij ook compatibel met een dubbel crankstel. Er kan dus een voorderailleur gemonteerd worden.Let op, in dat laatste geval is het enkel mogelijk om een elektronische aandrijving te monteren vermits er geen opening werd voorzien voor een derailleurkabel. Het bottom bracket is voorzien van schroefdraad en de derailleurpat heeft de UDH-standaard (universeel).

Vooraan zien we een nieuw Terra-stuur met een vrij korte reach, een verminderde drop en een flare van 12 graden, wat meer comfort geeft voor de polsen.Ook de wielen komen uit de Terra-familie (behalve op de Comp). We vinden op de Crux drie verschillende modellen terug met carbon velgen, allen met een interne breedte van 25 millimeter: de CLX-exemplaren van de S-Works zijn de absolute top van het assortiment met specifieke naven, de lichtste velgen en platte DT Aerolite-spaken (1296 gram);de CL-wielen zijn op hun beurt uitgerust met DT350-naven en ronde spaken (1410 gram) en de Terra C met DT370-naven (1600 gram) sluit het rijtje af.

Gewicht, prijzen en versies

De nieuwe Specialized Crux wordt aangeboden in vier montages (van links naar rechts). De Comp is het instapmodel van 4000 euro met een mechanische Sram Rival en aluminium DT-wielen.Dit model weegt volgens het merk 8,5 kilogram.Vervolgens komt de Expert die voor 6000 euro over de toonbank gaat en 8,1 kilogram zou wegen. Deze is uitgerust met een draadloze Sram Rival XPLR AXS en carbon Roval Terra C-wielen. De Pro (8000 euro voor 7,6 kilogram) schakelt over op een Sram Force XPLR AXS en Roval Terra CL-wielen.Tot slot is er nog de S-Works die een lichter frame heeft, een Sram Red-groep, Roval Terra CLX-wielen met specifieke velgen en alles wat het beste is voor … 12200 euro en 7,25 kilogram.We zitten dus duidelijk op een high-end fiets, die bedoeld is voor een publiek dat bereid is veel te investeren voor zijn passie.

De Crux is ook verkrijgbaar als los frame. Reken in dat geval op 3000 euro voor de Fact 10R-versie waarmee de Comp, Expert en Pro zijn uitgerust, en op 4500 euro voor de exclusieve S-Works.

Specialized Crux: de terreintest

Om kennis te maken met de nieuwe Crux werden we door Specialized uitgenodigd in het prachtige Zoniënwoud. En voor één keer bevinden we ons er in het gezelschap van journalisten uit het wegwielrennen. Een van de charmes van gravel is dan ook dat grenzen vervagen. Het laat ons toe nieuwe gezichten te ontmoeten en om andere regio’s te ontdekken.

Twee “régionaux de l’étape” zullen ons er begeleiden. Renaud Palate, een ambassadeur van Specialized die in Brussel woont (in de blauwe kledij), en Billy Ceusters, verantwoordelijk voor de koers- en gravelgamma’s van Specialized Frankrijk en eveneens uit deze regio afkomstig. Samen hebben ze een leuk programma voor ons in elkaar gestoken, goed voor een rit van iets meer dan 60 kilometer in de groene long rond de Belgische hoofdstad.

De grote, eeuwenoude beukenbomen lijken wel kathedralen die naar de hemel zweven als de zuilen van de grootste religieuze gebouwen.

Zoek hier niet naar technische singletracks, want die zijn er niet. Of eerder, niet meer. De meeste paden werden immers gesloten voor fietsers en zijn enkel nog toegankelijk door wandelaars. We kunnen urenlang discussiëren over het waarom van deze maatregelen, maar dat we gaan we hier niet doen. Om te mountainbiken is dit dus al lang geen ideale plek meer, maar voor de gravelbiker is het Zoniënwoud daarentegen een authentiek paradijs.Vooral omdat – ook al is het in sommige delen erg druk, wat logisch is zo vlak naast een stad met meer dan een miljoen inwoners – het bos groot genoeg is om gemakkelijk verlaten hoekjes te vinden waar je je kunt vermaken.

Er zijn ook een groot aantal zeer mooie atypische passages. Zo rijden we langs een kasteel, op een voormalige hippodroom, vlak bij het Museum voor Midden-Afrika in Tervuren of rond waterpartijen die het gebied een beetje afwisseling geven te midden van al het groen.

En die fameuze Specialized Crux, hoor ik je zeggen?Laten we allereerst verduidelijken dat we onderweg zijn met de Expert-versie, de middenklasser uit het gamma. Laat je dus niet beïnvloeden door de kleur van het frame, want dat is de kleur van de Comp. Dus reden we rond met de nieuwe en zeer leuke Sram Rival XPLR AXS-groep en met de Roval Terra C-wielen met DT370-naven en hun carbon velgen met een interne breedte van 25 millimeter.De Specialized Pathfinder-banden met een breedte van 42 millimeter (38 millimeter op het seriemodel) en een glad centraal loopvlak zijn op hun beurt uitermate geschikt voor de goed rollende bosdreven waarop we ons zullen begeven.

Dit keer geen indrukwekkende hoogteverschillen in het programma, maar hier en daar toch wat stroken vals plat.Al snel realiseren we ons dat de Crux wel zeer licht aanvoelt. Hij explodeert bij het accelereren, hij pusht je op elke beklimming en zijn snelheid is behoorlijk oogverblindend.Onze versie weegt precies 8,49 kilogram (maat 54) inclusief de XTR-pedalen en twee bidonhouders, wat hem niet de lichtste versie maakt. Maar de feiten zijn er: hij vliegt vooruit!We vragen ons spontaan af wat de S-Works zou geven met bijna 1 kilogram minder op de weegschaal.

Op het vlakke gaat hij uiteraard ook goed vooruit. Maar vooral met veel comfort.Het vermogen van het frame om kleine trillingen te filteren is van het beste dat we ooit in het gravelen zijn tegengekomen. Eigenlijk zouden we de Crux een keertje in een directe confrontatie tegenover de Diverge moeten plaatsen om de verschillen duidelijker te maken, maar op de kleine impacts lijkt hij ons nog verfijnder en subtieler dan zijn grote broer.En dat terwijl we met niet al te imposante banden onderweg zijn (42 millimeter op onze testfiets terwijl de Crux tot 47 millimeter accepteert).

Maar in de weinige technischere stroken voelen we duidelijk de verschillen met de Diverge.Bij grote obstakels vraagt de Cruz veel aandacht en controle.Het lukt wel, maar hij schudt je toch meer door elkaar. Stevig in de hand houden is hier de boodschap. Een Diverge is op dit vlak veel toleranter en stabieler, met dank aan het ontwerp maar vooral door de aanwezigheid van de kleine ophanging onder het stuur.

Door de subtiele wonderen die het frame verricht, zijn we ook nooit in de problemen gekomen met de grip van de achterkant. Nergens gaat ons vermogen verloren, wat toch een belangrijke factor is indien je uitmuntend wil presteren. Dit is ook voelbaar op kasseien of op wegen in slechte staat: de kracht gaat naar de grond en de bestuurder wordt ook niet uitgewrongen, waardoor je gemakkelijker en langer topprestaties kan neerzetten.

Het cross-kantje van de Crux vinden we vooral terug in de scherpe richtingsveranderingen en op de paar smallere secties (we hebben wel degelijk enkele singletracks gevonden waar mag gefietst worden). Hij is zeer wendbaar en reageert op elke vingerknip. En opnieuw merken we dat het bijna geen inspanning vergt om snelheid te maken.

Aan het einde van de dag, wanneer de benen niet meer reageren zoals bij het begin van de rit, is het ook interessant om te kijken hoe de fiets zich gedraagt bij lagere snelheden.En ook daar worden we verrast: het vurige beest weet ook verzoenend te zijn bij lage snelheid en we genieten nog steeds van zijn comfort en zijn vermogen om trillingen te filteren. Wat een opluchting! En omdat hij zo licht is worden beklimmingen minder zwaar, ook al zijn de watts in de benen verdwenen ..

Nadat we onze Crux in de garage hebben gestald om een beetje rust te bieden aan onze benen, trekken we richting het naburige Overijse dat de wereldbeker veldrijden verwelkomt. Daar zien we enkele van de beste veldrijders ter wereld aan het werk.En een uitslag zegt soms meer dan veel woorden. De jonge Hongaarse Kata Blanka Vas was de beste van de elitedames aan het stuur van een … nieuwe Crux.Wat aantoont dat – ook al hebben we hem zelf niet in deze omstandigheden getest; onze mening zou waarschijnlijk toch niet erg waardevol zijn geweest omdat we niet echt veel veldrit-ervaring hebben – hij zich ook daarin zeer goed lijkt te gedragen!

Verdict

De nieuwe Specialized Crux is een fiets gemaakt voor de estheten die prestaties najagen. De strakke lijnen komen overeen met het rijgedrag dat heel puur is, met rauwe sensaties maar nooit brutaal.Dit is ongetwijfeld een van zijn grootste troeven: de fietser in direct contact brengen met het terrein, hem alle ingrediënten bieden om zijn uitje ten volle te beleven, terwijl hij dat vleugje comfort en gemak biedt zodat iedereen van deze authentieke sensaties kan genieten.De nieuwe Crux is dan ook een mooi resultaat dat een aanvulling vormt op het gravelaanbod van het merk naast de Diverge, en helpt om een naadloze overgang te maken tussen de wereld van het wegwielrennen en het mountainbiken.

Meer info via www.specialized.com