Presentatie | Zipp 3Zero Moto: carbon wielen met een plat profiel

De achterliggende filosofie

“We zijn begonnen met het idee om net zoals in het motorcrossen een velg te maken met een plat profiel”, aldus Bastien Donzé, de productiechef bij Zipp. “Dit lijkt eenvoudig, maar in de praktijk is dit net zeer moeilijk en het is dan ook niet verwonderlijk dat we deze techniek nooit eerder zagen. Zonder de rijke ervaring van Zipp op het gebied van carbon, was dit trouwens nooit gelukt.” Helemaal juist zijn de woorden van Bastien niet, want deze techniek werd wel degelijk al enkele keren toegepast in het verleden. HED heeft namelijk zulke velgen voor fatbikes in de catalogus staan en het kleine Australische merk Bouwmeester bracht in 2016 een gelijkaardige velg uit. Echt internationaal zijn deze laatste echter nooit doorgebroken.

“Het is nu ongeveer tien jaar dat ik het idee van een platte velg ergens in mijn achterhoofd heb zitten. Tot hiertoe waren MTB-velgen dubbelwandig voor een betere verhouding tussen gewicht en stijfheid en omdat de productie van een licht aluminium profiel nu eenmaal bepaalde beperkingen heeft. Met de komst van carbon hebben we gewoon hetzelfde productieproces toegepast op onze wielen, terwijl dat materiaal net nieuwe deuren opent.”

Een plat profiel zorgt ervoor dat de velg op een crossmotor enkele centimeters kan vervormen

“Naar mijn gevoel speelt men bij carbon wielen te vaak in op de stijfheid zonder te beseffen dat er meerdere types stijfheid bestaan en dat niet alle types stijfheid nuttig zijn in het mountainbiken. Op een crossmotor zorgt een plat profiel ervoor dat de randen van de velgen bij een impact of in een bocht meerdere centimeters kunnen vervormen, wat een grote rol speelt in het rijgedrag van de machine.”

Gewicht blijft natuurlijk belangrijk, dus was het uit den boze om met aluminium te werken. In dat geval zou het profiel van de velg te dik en te zwaar worden en niet geschikt zijn om in een niet-gemotoriseerde sport te gebruiken (op de e-bike zou het misschien nog net lukken). “Heel wat enduro- en DH-renners rijden graag met aluminium wielen omdat deze vergevingsgezinder zijn. Vanuit het standpunt van een ingenieur is het echter een materiaal waar je weinig vrijheid mee hebt. Aluminium plooit ook sneller in het ruigere mtb-werk. Je moet dan ook ‘tire inserts’ gebruiken om ze te beschermen, wat voor extra gewicht zorgt, … Idem op de klassieke carbon velgen die we ook moeten beschermen zodat ze niet breken. Wat mij betreft is dat een verouderd concept”, voegt Bastien Donzé toe.

Daarom dat carbon de voorkeur kreeg en gelukkig heeft Zipp daar heel wat ervaring mee, want mountainbiken is een veeleisende sport. “Zipp staat voor snelheid en prestatiegerichte wielen, wat dankzij de aerodynamica op de weg ook makkelijker haalbaar is. Mountainbiken is echter een totaal andere sport waarbij de velgen controleerbaar moeten kunnen vervormen om de juiste lijnen te kunnen volgen. Onze bedoeling was dan ook niet om uit te pakken met de lichtste velg op de markt, of de meest stijve. Dat zou bijna te gemakkelijk geweest zijn. We wilden uitpakken met een product dat op punt staat en we moesten dan ook eerst heel wat andere parameters onderzoeken. En dat heeft tijd gekost”, vervolgt Ruan Trouw, een ingenieur bij Zipp.

Testen, aanpassen, testen, aanpassen, …

Het idee van een plat profiel mag er op papier interessant uitzien, je moet natuurlijk nog wel de juiste formule vinden om gewapend te zijn tegen alles wat er in onze sport je pad kan kruisen. Van zodra de eerste prototypes uit de mallen rolden, werden de renners die gesponsord worden door Sram aan het werk gezet. Bastien Donzé is eerlijk: “De eerste testen waren geen succes. Door ons op onbekend terrein te begeven, bestond het risico dat we fouten hadden gemaakt en dat was ook het geval.”

Ook al waren renners als Jérôme Clementz niet meteen tevreden over de prototypes, toch voelden ze dat het idee op zich wel iets had. We stelden Jérôme Clementz de vraag wat hem zo aantrok in het product en hij antwoordde ons het volgende: “De wielen geven het gevoel dat je meer controle hebt. De fiets is rustiger en stabieler, wat dan weer meer vertrouwen geeft. Dat was al van in het begin op de prototypes voelbaar, maar de zijdelingse stijfheid en andere zaken moesten nog aangepakt worden om een ideaal compromis te vinden. Met het eindproduct hebben we dat naar mijn gevoel bereikt.”

Het ‘geheim’ van deze velgen noemt Zipp de beweging die lijkt op de werking van onze enkels. De soepelheid van onze enkels zorgt ervoor dat onze voeten altijd volledig op het oppervlak steunen en zo voor een zo groot mogelijke stabiliteit zorgen.

We mochten een statische test uitvoeren op een velg die niet gespaakt was. Wat blijkt, de velg vervormt zijdelings inderdaad enkele millimeters, daar waar een klassieke carbon velg onbeweeglijk blijft. Idem wanneer we op de bovenkant van de velg duwen; in dat geval zie je dat de velg lichtjes ovaal wordt terwijl andere velgen geen vin verroeren.

De tests werden trouwens niet enkel door de renners op het terrein uitgevoerd, want de bevindingen op het terrein werden vergeleken met de resultaten van metingen die werden uitgevoerd, bijvoorbeeld met een versnellingsmeter op het stuur. Daarmee wilde men nagaan of de renner aan het stuur minder trillingen doorkreeg in de armen en dat is volgens de metingen uitgevoerd door Zipp wel degelijk het geval. Zeker en vooral op momenten wanneer de armen het zwaar te verduren krijgen, denk maar aan lange afdalingen.

Zipp 3Zero Moto: het eindresultaat

Het eindresultaat van al dit onderzoek is een wiel met een platte velg en asymmetrisch geplaatste spaakgaten. De velg heeft een interne breedte van 30 millimeter en een externe breedte van maar liefst 37,5 millimeter. De enkelwandige velg heeft een dikte van bijna 4 millimeter. Er wordt gebruikgemaakt van verschillende lagen carbon (UD, gevlochten, HM, HR, …) om hun respectievelijke kwaliteiten te combineren, denk maar aan de weerstand tegen impacts, de eigenschappen om te vervormen, de stijfheid, het gewicht, …

Laten we ook meteen komaf maken met de vereiste dat carbon wielen steeds zo licht mogelijk zijn. De Zipp 3Zero Moto-wielen breken met hun gewicht van 540 gram voor de velg (27,5″) geen records op de weegschaal. Dit is vergelijkbaar met het gewicht van de nieuwe aluminium NoTubes Flow EX3-velgen (580 gram) of van de carbon Enve M730-velgen (530 gram).

De kracht van de Zipp-velgen zit hem in hun eigenschap om te vervormen. Hierdoor zouden ze beter op de weg liggen en zou de invloed van een impact op onze banden moeten verminderen. Daardoor zou je ook geen inserts meer nodig hebben van het type Cushcore, Pepi’s, … Deze laatste zijn zeer populair in enduro, maar het nadeel is dat ze extra gewicht toevoegen. “Ik ga niet beweren dat je nooit meer zult lekrijden met de nieuwe Zipp 3Zero Moto-velgen, maar tests hebben uitgewezen dat het risico op snakebites wel kleiner is geworden, zelfs met een lage bandendruk. In totaal hebben onze 37 testers met vier generaties velgen maar liefst 60.000 kilometer afgelegd. Slechts tweemaal kregen we een melding van een lekke band die te wijten was aan een snakebite. De laatste versie van onze velg is tot hiertoe nog nooit gebroken en metingen in het labo tonen aan dat dit één van de sterkste velgen is die er bestaat”, lacht Bastien Donzé.

De nieuwe Zipp 3Zero Moto-velgen zijn duidelijk bedoeld voor enduro en all mountain. Het actuele model valt niet onder garantie bij gebruik met een vork met een dubbel t-stuk en tussen de lijnen lezen we dat we in de toekomst een specifiek model voor downhill mogen verwachten. Het is hoogstwaarschijnlijk dat er op een dag ook exemplaren voor crosscountry zullen volgen, maar omdat in dat geval de verwachtingen van de renners qua gewicht en stijfheid anders zijn, zullen deze ongetwijfeld een andere constructie krijgen.

Een geïntegreerde TyreWiz

De velgen van Zipp zijn perfect bruikbaar met klassieke ventielen, maar de complete wielen worden van origine geleverd met het TyreWiz-systeem.

Het is allemaal goed en wel om met wielen rond te rijden die vanuit technologisch standpunt volledig op punt staan, maar het dient tot niets indien je met de verkeerde bandendruk onderweg bent. Het principe van de TyreWiz is eenvoudig: het systeem is verbonden met een app (die binnenkort verdwijnt en zal geïntegreerd worden in de app van het nieuwe AXS-systeem) waarmee je de ideale bandendruk van elke band kunt bepalen. Daarnaast kun je grenswaarden ingeven tussen X bar en X psi waartussen je denkt dat het aanvaardbaar is om mee te rijden.

Vervolgens, zonder dat je moet verbonden zijn met je smartphone, informeert de TyreWiz de biker over de bandendruk van dat moment. Een groen licht duidt aan dat je binnen de grenswaarden zit, een rood licht dat langzaam knippert wil zeggen dat de bandendruk te laag is en een rood licht dat snel knippert dat de bandendruk te hoog is. Dit mag in het begin een gadget lijken, maar je zou ervan versteld staan hoe vaak je bij elke rit een snelle check uitvoert.

Naven en spaken

De Zipp 3Zero Moto-velgen worden los aangeboden zodat je ze zelf verder kunt opbouwen (waarbij je een bepaald proces moet volgen), maar Zipp biedt ook complete wielen aan. Deze zijn opgebouwd met 32 Sapim D-Light-spaken met een aluminium spaaknippel.

Omdat deze velg geen dubbele wand heeft, zitten de koppen van de spaaknippels aan de binnenkant van de velg. Je moet dan ook eerst een velglint monteren alvorens je de tubeless tape aanbrengt die de waterdichtheid van de band garandeert. Tussen de velg en spaaknippels moet een rondel geplaatst worden om te vermijden dat de nippels breken door de vervormingen van de velg. In geval van nood kan ook een binnenband gebruikt worden.

De Zipp ZM1-naven lijken sterk op de modellen die we eerder al zagen op de laatste generatie topwielen van Sram. Ze hebben een 52-tands vrijloop en zijn enkel verkrijgbaar met een XD-body (wat logisch is …). De complete wielen zijn niet verkrijgbaar in ontelbare versies (geen SuperBoost bijvoorbeeld); voor een specifieke opbouw raadt Sram het gebruik van de losse velgen aan.

De velgen worden volledig in de Amerikaanse fabriek van Zipp geproduceerd. De complete wielen worden op dezelfde plaats geassembleerd voor de Amerikaanse markt en in Portugal voor de Europese markt.

Gewicht, prijzen en beschikbaarheid

We vertelden al eerder dat een losse 27,5″-velg 540 gram weegt. In 29″ bedraagt het gewicht 567 gram. Een complete wielset zou 1825 gram wegen in 27,5″ (850 + 975 gram) en 1910 gram in 29″ (895 + 1015 gram). De adviesprijs bedraagt 2099 euro voor een wielset en 750 euro voor enkel de velg.

De velgen en wielen liggen ondertussen in de winkels en je hebt de keuze uit maar liefst acht verschillende kleuren en twee verschillende opschriften van de naam Zipp (zilver of antraciet). Er geldt een levenslange garantie op de velgen en van twee jaar op de TyreWiz.

Zipp 3Zero Moto: de terreintest

We mochten tijdens een testdag (met onze eigen endurofiets) op de mooie trails rond het Portugese Sintra de wielen al eens kort aan de tand voelen. Daar komen we in een later artikel nog op terug. We mochten de wielen trouwens ook mee naar huis nemen om ze op onze eigen trails uitgebreid te testen.

Meer info op https://zipp.com/3ZEROmoto

Foto’s Rupert Fowler en Dan Hearn – Sram