Shimano XTR Di2 – Deel 2: kom alles te weten over de montage

De nieuwe elektrische Shimano XTR Di2-aandrijving is een heuse innovatie. En als pionier gooit ze ook heel wat gewoontes overhoop. Kan de aandrijving op eender welk frame gemonteerd worden? Hoe moet je al die kabels met elkaar verbinden? Is de elektrische aandrijving eenvoudiger dan een mechanische aandrijving? Nadat we eerder al gedetailleerd ingingen op de presentatie en het gewicht van de afzonderlijke onderdelen, onthullen we hier alle geheimen voor een goede montage van de groep.

Stap 1: de kennismaking

In de sportzaal, aan de achterkant van het gebouw, ontmoeten we Mathieu Arrambourg en Yan Fouche … en natuurlijk ook de fameuze XTR Di2-groep! We hebben onze eigen fiets bij: een Open O-1.1 waarvan het concept ondertussen al drie jaar oud is. Toch is deze fiets al van bij zijn ontwerp Di2 ready. Er brandt dan ook al meteen een eerste vraag op onze lippen: kan de XTR Di2 op eender welke fiets gemonteerd worden?

Het antwoord van Mathieu Arrambourg is duidelijk: “In theorie wel. Maar natuurlijk bevelen we wel een frame aan dat voorzien is voor een interne doorvoer van de kabels. Dit opdat de kabels die de verschillende onderdelen met elkaar verbinden beter beschermd zouden zijn. En het is natuurlijk ook mooier, want op een klassiek frame zal je veel tape moeten gebruiken omdat de kabelhouders niet voorzien zijn op de extra kabels van de elektrische groep. Het is dus beter dat het frame compatibel is met de Di2, zodat het frame voorzien is om de kabels van een Di2 intern door het frame te geleiden. Deze kabels mogen dan wel zeer dun zijn, ze hebben wel dikkere uiteinden (bijna zoals alle kabels) die je dus in het frame moet kunnen geleiden.”

In het geval van onze Open, stellen we vast dat het frame niet perfect compatibel is met de Di2. Dat merken we aan de openingen waar de kabels in het frame verdwijnen. Maar Shimano is volop bezig met de ontwikkeling van nieuwe dopjes voor de Di2. We onthouden dan ook dat je niet meteen een specifiek frame nodig hebt, maar dat de montage beter en mooier zal zijn op een recent frame dat bedacht is voor de Di2.

Stap 2: de stuurpost

De montage begint met het installeren van de kabels op het stuur, op onze fiets een Pro Tharsis. Dit stuur is speciaal ontworpen voor de Di2, want de kabels kunnen intern door het stuur lopen. Als het niet mogelijk is om de kabels door het stuur te laten lopen, dan worden ze met tape vastgemaakt aan de remleidingen of aan het stuur. Om de kabels door een stuur van Pro te laten lopen, heb je een klein tooltje nodig dat wordt meegeleverd. De operatie vergt de nodige zorg, maar is niet al te lastig.

De keuze van de kabels is zeer belangrijk, want om de waterdichtheid te garanderen is het onmogelijk om deze in te korten. Het is beter om te vertrouwen op een gespecialiseerde winkel met de nodige stock, zodat je steeds een kabel kan omruilen. De kabels van de Di2 worden in verschillende lengtes aangeboden, gaande van 5 tot 15 centimeter, en tot zelfs 1,7 meter. Op onze testfiets (met de Fox iCTD-vork en voorderailleur) hadden we in totaal negen kabels nodig.

Vervolgens plaatsen we de shifters op het stuur en verbinden we de kabels. Een kleine klik duidt aan dat de kabels goed verbonden zijn en daardoor is ook de waterdichtheid en de kwaliteit van de verbinding gegarandeerd. Alle kabels van de Di2 worden door middel van hetzelfde principe met elkaar verbonden en het is echt kinderlijk eenvoudig. We werken het geheel af door de kabels zo dicht mogelijk tegen het stuur te plaatsen. Dat is één van de voordelen van de Shimano XTR Di2: in tegenstelling tot klassieke kabels kunnen deze kabels korte bochten maken, en dus ook zeer discreet weggestopt worden!

Al wat je nu nog moet doen, is de blokkering voor de Fox iCTD-vork en de centrale display op zijn plaats zetten. Zo, het stuur is klaar.

Stap 3: de stuurpen en de eerste verbindingen

Je hebt al opgemerkt dat er een klein doosje te zien is dat uit het stuur komt: de junction box. Hierin kan je meerdere kabels met elkaar verbinden. Het is belangrijk om weten dat niet elk onderdeel afzonderlijk moet verbonden worden met de centrale unit. Van zodra alle onderdelen met elkaar verbonden zijn en er minstens één kabel met de centrale unit is verbonden, werkt het geheel. Hierdoor is de installatie eenvoudiger en wordt vermeden dat er veel kabels dienen gebruikt te worden.

Deze junction box kan ofwel onder het stuur, ofwel onder de stuurpen geplaatst worden, of, zoals hier, zelfs in de stuurpen, want ons Tharsis-exemplaar is aangepast aan de Di2. De stuurpen is dan ook voorzien van gaten waarlangs de kabels naar de binnenkant van de stuurbuis van de vork (om er de iCTD-blokkeringen te verbinden) kunnen lopen en om van de junction box te vertrekken naar de centrale unit.

Om beter te begrijpen wat we hierboven hebben verteld, is dit het schema dat meegeleverd wordt door Shimano om de elektronica te installeren. Dit schema is identiek aan onze configuratie, behalve dan dat er op het schema ook een achtervering aanwezig is en daardoor ook een extra junction box.

Terug naar onze werkplaats voor de montage van de stuurpost op onze fiets. Het stuur op de stuurpen monteren gebeurt op de klassieke manier, er verandert niets, maar de stuurpen op de stuurbuis monteren verloopt wel enigszins anders, want je hoeft hier geen gebruik te maken van de ster. Want daar is eenvoudigweg geen plaats voor als je de kabels door de stuurbuis van de vork wilt laten lopen. Hier dien je de headset te monteren door middel van een moer met schroefdraad die zich onder de stuurpen bevindt.

Het monteren verloopt als volgt: je draait de bovenste bout van de stuurpen aan, vervolgens draai je met een speciaal meegeleverde sleutel aan de moer om de headset samen te drukken en eindigen doe je door de onderste bout vast te draaien en alles op zijn plaats te zetten. Het is makkelijk en betrouwbaar, zoals we later tijdens onze test nog zullen merken. Opgelet, je dient de stuurbuis wel exact af te zagen; een streepje in de stuurpen duidt aan op welke lengte.

Stap 4: de Fox iCTD-vork

Om de vork aan te sluiten volstaat één kabel. De bediening van de vork wordt verbonden met de centrale unit en er vertrekt een kleine kabel van de junction box naar de bovenkant van de rechter vorkpoot. Omdat we over de Pro-stuurpen beschikken die bestemd is voor de Di2, kan de kabel perfect via de stuurbuis van de vork lopen. Aangezien er vanuit de vork geen andere kabel dient te vertrekken, sluiten we de tweede opening kundig af om de waterdichtheid te garanderen (met het kleine stukje op de rechter foto).

Stap 5: de doorvoer van de kabels in het frame

Dankzij het systeem van de junction boxes, vertrekt er slechts één kabel van de stuurpost (de centrale unit) naar het frame: simpel en praktisch! Zoals we hierboven al hebben uitgelegd, was ons frame (nog) niet perfect aangepast aan de Di2, want we moesten de openingen wat groter maken om de kabels door het frame te laten lopen.

Omdat er in de schuine buis geen geleiding is voorzien voor de kabels, kantelen we het frame zodat de schuine buis loodrecht komt te staan en we rekenen op de zwaartekracht om de kabel onderaan in het bracket op te vissen.

De kabel voor de achterderailleur plaatsen we in de rechter liggende achtervork en we stoppen een andere kabel in de opening die voorzien is voor de voorderailleur. Idem in de zitbuis, waar we een kabel voorzien voor de plaatsing van de batterij in de zadelpen, in ons geval een exemplaar van Pro dat ontworpen is voor de Di2.

Deze vier kabels (voorderailleur, achterderailleur, batterij en de verbinding naar de centrale unit die op het stuur staat) worden aan elkaar gekoppeld met de hulp van een junction box die in ons geval boven het bracket wordt geïnstalleerd. Daar kan hij goed bevestigd worden en zal hij ook geen lawaai maken.

Stap 6: het monteren van de derailleurs

Het monteren van de derailleurs gebeurt op dezelfde manier als het monteren van de mechanische versies, of is zelfs eenvoudiger. Want het aansluiten van de kabel verloopt heel wat makkelijker dan het monteren van de stalen kabel die je op de juiste plaats dient te zetten en onder spanning moet brengen. Hier moet je enkel een kapje goed op zijn plaats zetten om de waterdichtheid te verhogen, vastklikken en dat is het!

Vooraan hetzelfde verhaal: Zoals we reeds in ons artikel met de presentatie van de onderdelen van de Shimano XTR Di2-groep hebben uitgelegd, zijn we blij dat Shimano de voorderailleur compatibel maakte met al de verschillende bevestigingssystemen. Gelukkig maar gezien de prijs ervan …

Nu kan je ook de wielen en het crankstel monteren. Hoe dat moet is gekend, dat gaan we hier niet in detail uitleggen. En het geheel begint langzaam maar zeker op een fiets te lijken!

Stap 7: de installatie van de batterij

Eens de derailleurs op hun plaats staan, kunnen we de batterij installeren. Shimano voorziet meerdere plaatsen waar je de elektrische voeding kan installeren. Extern, ter hoogte van de bouten van de bidonhouder of op een eventuele speciale bevestiging die op bepaalde frames wordt voorzien, of intern, in het balhoofd of in de zadelpen, of op een specifieke plaats. Wij kozen voor de zadelpen, want onze Pro Tharsis is voorzien voor een betrouwbare en discrete installatie.

De zadelpen van de Pro Tharsis Di2 is onderaan voorzien van een inkeping, waardoor je er een cilindervormige batterij in kan vastzetten. Rond de batterij dien je twee dopjes te plaatsen zodat deze perfect op zijn plaats zit.

De batterij zit waar ie moet zitten, en je moet enkel nog een seegerring plaatsen om de batterij op zijn plaats te houden in de zadelpen.

We sluiten de kabel aan en voorzichtig plaatsen we de zadelpen in het frame zodat de kabel zeker niet klem komt te zitten. Maak je geen zorgen, dit moet je haast nooit herhalen, want je moet de batterij niet uit de zadelpen halen om deze op te laden (dit gebeurt allemaal langs de centrale unit op het stuur).

Een kleine check om te kijken of alles werkt: de display springt aan en we kunnen de derailleurs bedienen. “Bzzz, bzzz!” Voor de rest van de instellingen moet je de twee derailleurs in de lage positie zetten (aangeduid met de letter L voor de voorderailleur en met het cijfer 11 voor de achterderailleur).

Stap 8: het afstellen van de derailleurs

Het afstellen van de derailleurs is kinderspel. Al diegenen die niet graag doe-het-zelven of sleutelen zullen dit leuk vinden. Het volstaat om de hoogte van de derailleurvork af te stellen door de sticker te volgen die op de derailleur kleeft en waarop de richtlijnen staan (ongeveer 1 millimeter ruimte met de tanden van het grootste kettingblad) en vervolgens moet je met de stelschroef de begrenzing van de ketting afstellen, zodat de ketting er niet kan aflopen. Dit kan je later nog verfijnen eens de ketting en andere elementen op hun plaats liggen.

Achteraan moet je enkel de begrenzing van de ketting afstellen. Dit doe je eens het wiel op zijn plaats zit, maar onze foto toont duidelijk de twee kleine stelschroeven die je daarvoor dient aan te draaien.

Klein interessant detail: je kan de shifters zijdelings verplaatsen zodat je ze perfect in functie van je vingers kan positioneren. Wij kozen er voor om ze zo ver mogelijk naar buiten te plaatsen.

Stap 9: de configuratie met de hulp van de E-TUBE-software

Zo, de fiets is volledig gemonteerd! Maar we kunnen er nog niet mee vertrekken. Vooraleer we met de fiets gaan rijden, moeten we nog de controle unit verbinden met een computer waarop de E-TUBE-software van Shimano geïnstalleerd is. Deze verbinding breng je tot stand door een meegeleverd doosje, waar je de controle unit rechtstreeks op aansluit. Dit doosje dient ook om de batterij op te laden door middel van een USB-poort.

Als je dit alles de eerste keer aansluit, zal de Shimano E-TUBE-software eerst een complete diagnose maken van de aandrijving om de verschillende onderdelen te herkennen en te synchroniseren. Als er een update beschikbaar is, zal deze ook uitgevoerd worden. Het programma is gratis te downloaden.

Indien gewenst kan je met deze interface ook heel wat parameters van de aandrijving wijzigen, zoals welke knop van de shifters dient om op te schakelen of af te schakelen, hoe de blokkering van de voorvork dient te werken of om de SyncroShift-aandrijving af te stellen. Met de XTR Di2 kan je inderdaad zowel vooraan als achteraan met dezelfde shifter schakelen. En via de E-TUBE-software kan je exact instellen wanneer er van kettingblad dient gewisseld te worden. Maar als je daar meer over wilt weten, neem je best eens een kijkje in ons artikel dat gewijd is aan de terreintest.

Stap 10: rijden maar!

Nu de fiets gemonteerd is, kunnen we er eindelijk mee gaan rijden! We onthouden vooral dat het monteren van de elektrische groep kinderspel is en dat vooral het kiezen van de goede lengte bij de kabels zeer belangrijk is. Het leek ons zelfs eenvoudiger dan een klassieke aandrijving, vooral bij het afstellen, want de XTR Di2 is grotendeels in staat om alles automatisch af te stellen. Sinds de elektrische aandrijving op onze Open O-1.1 werd gemonteerd, hebben we deze niet gespaard en in het volgende deel lees je het resultaat van onze eerste duurtest met de nieuwe Shimano XTR Di2-groep!

Klik op onderstaande foto om het artikel over de duurtest te lezen: