Sram Eagle: 12-speed voor een groter bereik

Er deden al geruchten de ronde en er waren zelfs al enkele foto’s gelekt, maar nu is het ook officieel: Sram lanceert twee nieuwe groepen, de Sram XX1 Eagle en XO1 Eagle, die gebruikmaken van de Sram Eagle 12-speed technologie. Met een cassette van 10/50 tanden biedt de Sram Eagle een uitgebreid bereik die hem in staat stelt om rechtstreeks in concurrentie te gaan met het dubbel kettingblad. Ketting, cassette, derailleur, kettingblad: alles werd grondig herbekeken om de xc-, trail-, tocht- en endurorijders te verwennen. Laten we dit alles eens uitvoerig bekijken.

Met de ervaring die is opgedaan met de 1×11, wat Sram als eerste lanceerde en met succes, wou Sram het gebruikersspectrum van dit type aandrijving nog wat uitbreiden. Het klopt dat het enkelvoudig kettingblad vele voordelen heeft, waaronder de eenvoud om alles af te stellen, te monteren en te gebruiken, het gewicht, of nog het feit, zeer belangrijk, dat het de designers toelaat om frames te ontwikkelen waarbij ze geen rekening meer moeten houden met een voorderailleur … wat meer vrijheid geeft, vooral bij het ontwerpen van een full suspension!

Daar staat tegenover dat, hoewel het bereik reeds vrij uitgebreid was met een dekking van 420% voor de 10/42-cassette van Sram, de ontbrekende 80% in verhouding met een dubbel kettingblad nog een belemmering was voor een groot deel van de, niet te verwaarlozen, gebruikers. Ziedaar de belangrijkste reden van de komst van de Sram Eagle en zijn cassette met 10/50-tanden: deze biedt een bereik van 500%, evenveel als een 2×11-aandrijving van Shimano met een 36/26 vooraan en een 11/40 achteraan. Dit alles met een gewicht dat, zoals we lager zullen zien in onze overzichtstabel, zeer dicht bij de 1×11 komt en dus ruim onder de 2×10 of 2×11 blijft (in de orde van 200 à 300 gram). Kers op de taart, en we zullen er verder nog op terugkomen, ook de tarieven van de Sram Eagle 12-speed en de 1×11 zijn vergelijkbaar.

Op papier lijkt dit allemaal eenvoudig, maar in de praktijk is dit iets minder het geval en Sram heeft zijn gehele aandrijving herdacht, van de achterderailleur tot de ketting en van de cassette tot het X-Sync-kettingblad. Laten we de ontwikkelingen en de ‘zijdelingse verbeteringen’ verbonden aan de overgang naar 12-speed eens in detail bekijken bij het vlaggenschip van de reeks, de Sram XX1 Eagle geoptimaliseerd voor XC. Vervolgens vertellen we in detail de specificaties van de Sram XO1 Eagle, die meer gericht is op Enduro/Trail.

Sram Eagle-derailleur: grondig herdacht

De achterderailleur is nog steeds uitgerust met de X-Horizon-technologie (horizontale beweging) die eerder verscheen op de XX1, maar deze werd aangepast om het nieuwe kransje van 50 tanden te ‘verteren’. De kooi werd verlengd en voorzien van een onderste derailleurwieltje met 14 tanden (tegenover 12 tanden op de XX1). De sprong (offset) van de derailleur werd ook langer gemaakt en gaat van 35 millimeter op de 1×11-derailleurs naar 45 millimeter op de Sram Eagle 12-speed.

Sram nam de gelegenheid te baat om nog andere kleine wijzigingen uit te voeren. Omdat de kooi langer is geworden, maakt een nieuwe generatie van de Roller Clutch zijn opwachting. Dit ‘type 3’ zorgt ervoor dat de ketting steviger en stiller ingrijpt. De kleine Cage Lock-knop waarmee de kooi kan vergrendeld worden om het uitnemen van het wiel te vergemakkelijken, bevindt zich nu achter de as van de kooi/derailleur waar ze beter beschermd is tegen impacts.

De bout om de derailleur op het frame te monteren is voortaan gemonteerd op een Teflon ring. Het is namelijk al voorgevallen dat, vooral bij fietsen met een grote veerweg, door de trillingen dit belangrijke bevestigingspunt loskomt. Voortaan kunnen de derailleur en zijn bout totaal onafhankelijk bewegen.

Het gewicht van de nieuwe Sram XX1 Eagle-derailleur bedraagt 264 gram, slechts 20 gram meer dan de XX1. De adviesverkoopprijs ligt zelfs lager dan de XX1, 304 euro tegenover 335 euro voor de XX1, maar waarschijnlijk zullen de tarieven van deze laatste nog een beetje zakken.

Sram Eagle-cassette: meer dan enkel een kransje extra

De nieuwe Sram Eagle 12-speed behoudt exact dezelfde vertanding als de voorganger met toevoeging van het kransje van 50 tanden (10-12-14-16-18-21-24-28-32-36-42-50) en geeft zo de indruk dat men simpelweg een twaalfde kransje heeft toegevoegd, maar dat is niet het geval.

De cassette wordt steeds gemonteerd op een XD-cassette body (oef, geen nieuwe standaard!) en de constructie ervan doet nog steeds beroep op de X-Dome-technologie, een gefreesd blok staal voor de eerste 11 tandwielen, en een laatste kransje uit aluminium. Sram nam de gelegenheid te baat om ook de tandvorm te herbekijken om de schakelsnelheid te verbeteren, die reeds uitstekend was. Het geheel werkt ook stiller en het ingrijpen van de ketting is verbeterd. Vandaar dat het profiel van de tanden op het laatste kransje van het narrow-wide type zijn.

De duurzaamheid, die reeds zeer goed is zoals onze tests eerder aantoonden, zou dankzij een nieuwe titaannitride oppervlaktebehandeling, die naar keuze in het zwart of goudkleurig is uitgevoerd, nog verbeterd zijn. Deze twee tinten zullen beschikbaar zijn op de Sram XX1 Eagle-groep, terwijl de XO1 in het zwart wordt uitgevoerd gecombineerd met rood of wit.

Het is logisch dat het gewicht door dit extra kransje toeneemt ten opzichte van een 1×11-cassette: van 260 gram voor de XX1 naar 355 gram hier. Dit komt overigens dicht bij het gewicht van een 11-speed Shimano XTR-cassette (330 gram met 11/40 tanden). Alles blijft dus binnen redelijke grenzen. De prijs klimt dan weer tot 458 euro, dit is slechts 24 euro duurder dan de XX1 en in de praktijk zou je hem voor dezelfde prijs moeten kunnen vinden.

Sram Eagle-ketting: stilte, we draaien!

De volledig nieuwe Sram Eagle 12 speed-ketting is herkenbaar aan zijn snelsluiting in de vorm van een banaan en aan zijn zwarte of goudkleurige afwerking. Haar kleine geheim is dat ze geen scherpe hoeken meer heeft! Dit zorgt voor een stillere loop en vermindert de wrijvingen en de slijtage van de ketting, alsook van de cassette en het kettingblad.

De verbinding schakel/klinknagel werd ook verbeterd met een oppervlaktebewerking die chroom en titaannitride combineert. Sram heeft het over een verlengde levensduur van 40% dankzij deze kleine aanpassingen.

Sram Eagle-crankstel: generatie 2 van de X-Sync

Het Sram Eagle-crankstel werd volledig vernieuwd. De traparmen van de XX1 Eagle-versie, bestemd voor crosscountry, werden significant lichter gemaakt. Deze zijn vanaf heden uit hol carbon vervaardigt. Met een geadverteerd gewicht van 465 gram met Direct Mount-kettingblad, tegenover 545 gram bij de XX1 Direct Mount, bevinden ze zich tussen de lichtste op de markt. Ze compenseren daardoor het extra gewicht van de 12-speed cassette om zo op een gewicht uit te komen voor de totale groep dat vergelijkbaar is met de 1×11. Ondanks het lichter maken van het crankstel, kondigt Sram ook een verbeterde stijfheid aan, vooral op de XO1 Eagle waarvan de traparmen versterkt zijn (meer daarover hieronder).

Ander zeer belangrijk punt, de narrow-wide-tanden van het kettingblad werden volledig hertekend. Deze manier van ingrijpen van de ketting heeft zijn efficiëntie bewezen, waardoor men in veel gevallen geen kettinggeleider meer nodig heeft, maar het kwam voor dat het systeem te luidruchtig was en door de modder aan het eind van zijn Latijn kwam. Met de X-Sync 2 wil Sram deze punten verbeteren en men belooft dat het geheel stiller en duurzamer is, en dat de ketting beter ingrijpt. De vertandingen gaan van 30 tot 38, enkel in Direct Mount. Dit crankstel en dit nieuwe kettingblad (waarvan de bevestiging op de traparm onveranderd blijft) zijn compatibel met de 1×11-aandrijving van het merk! Opgelet, de X-Sync-kettingbladen van de eerste generatie zijn daarentegen niet compatibel met een 12-speed.

Schakelen met de Sram Eagle: nog steeds Trigger en Grip Shift

Ook al kondigt Sram een verbeterde schakelprecisie aan, toch zijn de shifters ongetwijfeld de onderdelen die het minste evolueren. De Trigger shifter en de Grip Shift worden nog steeds allebei aangeboden.

Sram XO1 Eagle: voor enduro/trail

Behalve de Sram XX1, wordt ook de XO1 uitgebracht in een Eagle 12-speed-versie. De cassette en de ketting zijn identiek, terwijl de achterderailleur en de shifters geen gebruikmaken van carbon (aluminium kooi in plaats van aluminium/carbon op de XX1; kap van de shifter in hars en een aluminium shifter in plaats van carbon op de XX1 Eagle) om de prijs licht te doen zakken.

Het is door de Sram XO1 Eagle-traparmen dat deze groep meer bestemd is voor enduro/trail. Dit door de injectie van hars om de stijfheid te vergroten, wat ook een dertigtal gram extra met zich meebrengt. Voor de rest ligtt het gewicht in elkaars geburen: 1456 gram voor de XX1 Eagle tegenover 1502 gram voor de XO1 Eagle. Het prijsverschil daarentegen bedraagt 220 euro. Dus, tenzij je een gewichtsfreak bent bij wie elk grammetje telt of als je niet kan weerstaan aan de goudkleurige ‘bling-bling’ afwerking die alleen beschikbaar is op de XX1, blijkt de XO1 nog maar eens de slimste keuze in het high end gamma te zijn.

Sram Eagle XX1 & XO1: overzichtstabel gewicht & prijs

In deze tabel, waarin we het geadverteerde gewicht en de prijzen van de 1×12-, 1×11- en 2×10-groepen van Sram hebben samengevat, zien we dat de nieuwe XX1 Eagle en XO1 Eagle zeer dicht bij elkaar liggen qua gewicht en prijs in verhouding tot hun equivalenten met 11 versnellingen. De versie met dubbel kettingblad is begrijpelijkerwijs zwaarder en duurder. We kunnen dan ook stellen dat, als de Eagle erin slaagt om in het terrein zijn beloften te houden, hij snel de bestaande oplossingen zou kunnen verdringen.

Compatibiliteit en beschikbaarheid

Sram is, bij monde van Altino Lourenco die we hebben gecontacteerd, zeer duidelijk over dit onderwerp: behalve het kettingblad/crankstel dat compatibel is met 11-speed, zijn de andere onderdelen die voorzien zijn van de Eagle 12-speed technologie enkel onderling compatibel.

Maar we zijn vooral blij dat de komst van deze nieuwe optie bij de aandrijvingen niet samengaat met de komst van nieuwe standaarden die opleggen dat de klant van frame of body (dat een klassieke XD blijft) moet veranderen. In afwachting van een duurtest geven we je nog een kleine video mee van Sram over de lancering van het product.

[field name=iframe]

Meer info: www.sram.com

EDIT: sinds de publicatie van deze presentatie hebben we de groep uitgebreid en intensief kunnen testen. Onze conclusie daarvan kan je nalezen in volgend artikel: www.vojomag.nl/test-sram-xx1-eagle-de-12-speed-op-de-testbank.

Foto’s: Simone Lanciotti, MTBCult.it & Sram