Test | BMC Teamelite 01 XT: de softail volgens Absalon

In de beginjaren rijmde carbon automatisch met stijfheid, maar de dag van vandaag hebben de fabrikanten begrepen dat comfort een sleutelfactor is om prestaties te leveren in het mountainbiken. Een zadelpen met de nodige flex, een achterkant die zodanig bewerkt is dat deze de trillingen absorbeert: iedereen heeft zijn eigen kleine recept om de biker te sparen. De BMC Teamelite 01 gaat nog een stapje verder door het softail-principe, waarbij er bovenaan de staande achtervork een mini-demper aanwezig is, hedendaags te maken. Deze bike werd in de wereldbeker reeds regelmatig gebruikt door Julien Absalon en zijn maatjes, en hij intrigeerde ons mateloos. Een test mocht dan ook niet ontbreken. Ziehier ons verdict.

Ook de auteur van dit artikel heeft enkele seizoenen met een sublieme titanium Moots YBB gereden, die, ook al had deze voor de hand liggende gebreken (wie sprak er over laterale stijfheid), ook een compromis tussen rendement en comfort bood. Het maakte van hem een ideaal wapen voor de marathons van toentertijd, toen we nog niet echt over 29″ spraken en het comfort nog niet de grootste prioriteit was van de bedenkers. Sindsdien is er veel veranderd en het is met grote belangstelling, wat opwinding en veel nieuwsgierigheid dat we deze nieuwe versie van de BMC Teamelite 01, voorzien van het Micro Travel Technology-systeem, aanschouwen.

De basis van het plan dat tot de ontwikkeling van deze nieuwe softail versie van de BMC Teamelite 01 heeft geleid, komt van de leden van het team. Julien Absalon, maar ook Ralph Näf (die voor zijn sportief pensioen nog deel uitmaakte van het team) en de andere ploegmaats wilden het comfort en de grip van de fiets verbeteren zonder afbreuk te doen aan zijn rendement en zonder al te veel extra gewicht. We zouden finaal gewoon kunnen zeggen dat men de achterkant van een rigide BMC heeft genomen en deze van een kleine elastomeer heeft voorzien, maar de werkelijkheid is toch complexer en er waren vele tests nodig alvorens tot het gewenste resultaat te komen.

Vergeleken met de vorige generatie softails werd er veel werk verricht aan de laterale stijfheid

Zoals op elke goede softail, rekent men op het buigen van de liggende (vooral) en de staande achtervork (een beetje) om ietwat veerweg te bieden; zijnde 15 millimeter in het geval van de BMC Teamelite die ons hier in beslag neemt. De carbonvezels werden dienovereenkomstig gekozen en de achterarm, zelfs al behoudt deze een gelijkaardig uiterlijk als op de klassieke hardtail, werd aangepast met onder meer een verstevigde staande achtervork ter hoogte van de achteras (in 142×12).

Om de laterale stijfheid te behouden, werden er twee geleide pennen geplaatst in het verlengde van de staande achtervork. Vergeleken met de vorige generatie softails, waar een basic mini-demper die een duidelijk risico van verlies aan stijfheid meedroeg deze rol vervulde, wordt een groot deel van dit probleem opgelost met de MTT die ontwikkeld werd door BMC. Deze geleide pennen zorgen ervoor dat de achterkant mooi recht beweegt en op deze plaats buigingen vermijdt.

De 15 millimeter veerweg wordt geleverd door een ‘Xcell’-demperblok met het label ‘made in Germany’, maar wel volgens de aanwijzingen van BMC. Of eerder drie demperblokken, want je kan kiezen uit soft, medium of hard. Deze keuze wordt natuurlijk mede bepaald door het gewicht van de biker, maar vooral ook in functie van de rijstijl en het terrein. Verderop zullen we zien naar welk demperblok onze voorkeur uitging tijdens de test.

In de praktijk is het heel eenvoudig om het demperblok te verwisselen: gewoon de kap verwijderen, de twee kleine pennen waar de vering over geleidt losschroeven, ze er langs boven uithalen, de twee delen van het frame iets uit elkaar trekken om het demperblok vrij te maken en ze ten slotte vervangen door een exemplaar met de gewenste hardheid. Dit alles vraagt hoogstens vijf minuten tijd. Volgens BMC is er geen ander onderhoud nodig, maar een regelmatige checkup en schoonmaakbeurt geniet toch de voorkeur.

Sommige preproductieversies kregen al snel speling, maar niet zo ons testexemplaar, waarmee we toch 500 kilometer hebben doorgebracht en dat toch ook niet nieuw was toen we hem in handen kregen. De onderdelen zijn in ieder geval ook beschikbaar in de aftermarket, behalve de metalen inserts die zich in de staande achtervork bevinden en die nu definitief in het frame zijn bevestigd. Afgezonderd daarvan, zien we niets wat slijtage van het systeem zou kunnen veroorzaken. Maar we moeten natuurlijk nog zien wat de duurzaamheid van het geheel is na meerdere jaren. We kunnen ook betreuren dat op zo’n mooi frame, dat prachtig is afgewerkt, de kleine plastic kap die de openingen van de MTT aan de binnenkant van de voordriehoek afsluit, niet beter geïntegreerd is en niet steviger vastklikt. Op onze testbike hield het stand met een strookje dubbelzijdige plakband. En dat op een fiets van deze standing …

Het verbeteren van het comfort stopt niet bij de MTT-vering en het frame neemt de principes van het Tuned Compliance Concept over dat reeds aanwezig was op de koersfietsen en de hardtails van het merk. Hierbij is het onderste deel van het frame (van het balhoofd tot de achterkant van het bracket) gewijd aan de stijfheid en het dynamisme, terwijl het bovenste deel zich concentreert op de afvoer van de trillingen en op het comfort. Naast de elastomeer vermelden we ook de aanwezigheid van een huisgemaakte zadelpen met een diameter van 27,2 millimeter die ook in staat is om licht te buigen. Als we met al deze oplossingen nog geen comfortabele fiets hebben, dan weten we het ook niet meer!

Tot slot geven we nog mee dat de kabeldoorvoer van de derailleurkabels intern verloopt, net zoals de doorvoer van de leidingen van de achterrem. Het geheel is zeer verzorgd en goed doordacht om onderhoudsoperaties te vergemakkelijken. Het frame weegt volgens het merk 1020 gram, ofwel 80 gram meer dan de hardtail. Onze fiets kwam bij nawegen uit op 10,020 kilogram zonder de pedalen.

De BMC Teamelite 01 wordt enkel aangeboden met 29″-wielen, de wielgrootte die de voorkeur wegdraagt bij het Zwitserse merk. Dit weerhield de Zwitsers niet om vijf framematen aan te bieden, van XS tot XL! De XS heeft een iets ander frame met een gebogen bovenbuis om ruimte te creëren voor de stand over height.

Als we alle cijfertjes bestuderen, valt het op dat de BMC Teamelite 01 een vrij conservatieve balhoofdhoek heeft (70 graden), maar dat het frame zich doet opmerken met een korte liggende achtervork (429 millimeter) en een vrij grote reach (426 millimeter in maat M) die het gebruik van een korte stuurpen mogelijk maakt (70 millimeter), en dit bij alle framematen. Kortom, BMC heeft niet de kaart crosscountry met een snuifje enduro gespeeld, zoals BH, maar het zijn toch waarden die tonen dat we hier te maken hebben met een bike die gebouwd is voor de hedendaagse XC-circuits.

Onderdelen

De BMC Teamelite 01 XT die je onder ogen hebt, is de goedkoopste beschikbare versie. Maar met een prijskaartje van 4399 euro, kunnen we moeilijk spreken van een instapmodel. Want dat bestaat simpelweg niet bij dit model. BMC maakte de, betwistbare, keuze om geen versie van dit frame uit te brengen met Sram X1 of SLX/XT, die voorbehouden blijven voor de Teamelite 02-hardtail die nog steeds beschikbaar is in de catalogus. Met dezelfde montage is de 01-softail 900 euro duurder dan de 02-hardtail! Een groot bedrag! Ook als je enkel het frame wil aanschaffen, moet je diep in de buidel tasten: 3399 euro om precies te zijn. De twee high-end modellen, met XX1 en XTR Di2 (quasi identiek als diegene waar Julien Absalon mee onderweg is) hebben respectievelijk een prijskaartje van 5999 en 9999 euro. Je hebt het al begrepen, de BMC Teamelite richt zich tot, zoals zijn naam al aangeeft, de elite … een financiële dan toch …

Laat ons nu dan eens naar de goede kant van de zaak kijken: de XT-versie die wij hebben getest, is in deze configuratie ‘race ready’ en er zijn geen toegevingen gedaan bij de afmontage. Of toch, één: de banden. Julien Absalon rijdt bijna altijd met Continental Race King-banden, maar hij heeft ook versies ter beschikking die steviger zijn en voorzien zijn van een ander rubber en die niet verkrijgbaar zijn in de winkel. Voor ons is het een vergissing om een seriemodel te voorzien van een band met een beperkt profiel die niet veelzijdig genoeg is, vooral dan bij vochtige omstandigheden. Na twee lekke banden en een grote scheur, in drie uitstapjes, hebben we de banden vervangen door een setje Continental X-King Protection die veelzijdiger en steviger zijn, en die nauwelijks iets aan puur rendement moeten inboeten. Een keuze waar BMC in de toekomst best wat inspiratie zou mogen uithalen.

Voor de rest kunnen we enkel maar akkoord zijn met de keuzes van BMC. Dat is vooral het geval voor de Fox F32 Fit4-vork wiens Performance Elite-versie de high-end Factory-vork niet moet benijden. Idem voor de wielen, want ook al is de velg van dit model eerder smal (sindsdien werd er een nieuw model voorgesteld met een interne breedte van 22,5 millimeter tegenover hier 20 millimeter), toch behoren de DT Swiss Spline One-wielen in onze ogen tot de beste die in grote serie gemaakt worden. Met een keurige assemblage, een homogeen gedrag, minder gewicht (1520 gram) en steeds de nodige betrouwbaarheid, hebben ze alles wat nodig is, en je zal veel geld op tafel moeten leggen of je tot carbon moeten wenden om beter te vinden.

De Shimano XT-groep met dubbel kettingblad (36/26) en 11/40-cassette is misschien niet de beste keuze voor hardcore crosscountry, maar het comfort van de fiets vergroot het toepassingsgebied van de fiets. En in de optiek van gebruik in marathons of sportieve tochten is de keuze van een dubbel kettingblad relevant … in afwachting van de roemruchte Sram Eagle. Afgezien van de lamentabele deco, is de XT een referentie die geen onaangename verrassingen in petto heeft …

… behalve dan de remmen, waarbij de overbrenging van de remkracht zich wat grillig toonde … terwijl deze op andere momenten perfect werkte. Het lijkt wel alsof de kinderziektes van de XTR, die ondertussen genezen zijn, besmettelijk waren voor de eerste exemplaren van de XT-versie.

Er is ook niets mis met de keuze die BMC maakte voor de accessoires, die de stempel van het huis dragen, of met de mooie afwerking en de perfecte ergonomie (we denken vooral aan het platte stuur van 720 millimeter). Enige kanttekening, de afwerkingslaag van de zadelpen is heel gevoelig voor krassen.

BMC Teamelite 01: de terreintest

Onze verwachtingen waren zeer hoog voor deze fiets. En het minste dat we kunnen zeggen, is dat hij meer dan voldeed. Het duurt niet lang vooraleer je beseft dat het door BMC heropgeviste softail-concept, en aangepast met de nieuwste technologieën, simpelweg geniaal is. Met het origineel geïnstalleerde medium harde demperblok, worden op de paden alle kleine schokken weggefilterd. Het contact met de paden verloopt zachter dan met eender welke hardtail en zelfs zachter dan met de meeste full suspensions, waarvan de olie/luchtdempers met een grote veerweg de kleine schokken niet zo goed kunnen wegfilteren.

In de meer technische zones, waar we grotere schokken moeten opvangen, blijven we het effect van de kleine vering voelen en veert deze tot op zekere hoogte zeer progressief in zonder dat deze onaangenaam dichtklapt. Natuurlijk is de fiets eerder een hardtail dan een full suspension, maar hij is wel heel stabiel en het vraagt minder concentratie om je lijn te houden dan op een hardtail. De velg en de band achteraan botsen ook minder op de stenen, wat een kleine extra troef is.

We hebben duidelijk het gevoel dat we sneller en meer ontspannen rondrijden dan anders, ook al vraagt de besturing nog steeds iets meer aandacht dan op een full suspension. Wat logisch is, want de bike zal met 15 millimeter veerweg minder snel fouten vergeven dan met 100 millimeter. We voelen ons lichaam ook minder snel moe worden en we kunnen vaker in het zadel blijven zitten. We zijn dan ook verheugd dat meer en meer hardtails bedacht zijn om de trillingen te absorberen en comfort te bieden, maar hier bevinden we ons in een heel andere wereld.

Voor een gebruik in niet al te technische marathons, maar met lange beklimmingen of stroken waar je je op gang moet trekken, lijkt de BMC Teamelite 01 ons een relevante keuze. Op goed berijdbare paden die we met volle snelheid nemen, hebben we de indruk dat we op asfalt rijden. Zelfs grote wortels worden perfect geabsorbeerd, zodat we lang in het zadel kunnen blijven zitten. De fiets pompt ook niet. Oké, de achterkant beweegt als we op de pedalen trappen, maar dit is echt miniem en dat word je na enkele minuten gewoon.

Ook de winst aan grip is overduidelijk en we kunnen ons bijna constant veroorloven om meer watts op de pedalen te zetten, zelfs en danseuse, zonder ons al te veel zorgen te moeten maken om de storende reacties van de achtertrein. Beter nog: de bike voelt licht aan en heeft een zekere pittigheid. Tijdens onze tochten, en door af en toe op andere XC-bikes te stappen, hebben we met zekerheid vastgesteld dat het kleine demperblok, overigens perfect gekalibreerd, een beetje energie terugstuurt naar de pedalen. Combineer dit met een frame waarbij de stijfheid perfect is uitgebalanceerd, en je krijgt steeds een dynamisch gevoel en zin om sneller te rijden.

We zouden deze bike zelfs durven aanraden aan de minder ervaren of getrainde bikers

Omdat de bike bijzonder comfortabel en tolerant is, betaal je dit niet cash aan het einde van de tocht. Tijdens de tocht kan je op deze fiets van vele momenten profiteren om even op adem te komen zonder echt aan snelheid te verliezen. We zouden deze bike zelfs durven aanraden aan de minder ervaren of getrainde bikers die om de een of andere reden geen full suspension willen kopen. Voor hen is het betreurenswaardig dat BMC geen goedkopere montages aanbiedt. Want het is zonde dat dit comfortabele hardtail-concept enkel voor de meest verbeten en getrainde, alsook de meest gefortuneerde bikers bestemd is. Misschien voor de volgende jaargang? Of wanneer de Teamelite-hardtail uit de catalogus zal verdwenen zijn? Want voor ons is er echt geen reden meer om niet met zo’n goede softail geconfronteerd te worden.

We hebben de drie meegeleverde demperblokken getest en voor onze testers, die tussen de 72 en bijna 80 kilogram wegen, is het medium-exemplaar het beste compromis. Het hardste demperblok is te hard, waardoor de bike te veel het gevoel van een hardtail benadert, wat jammer is gezien het geslaagde karakter van het concept. Het soft-exemplaar is zeer aangenaam op zeer technisch terrein. Dit exemplaar zouden we aanbevelen voor crosscountry, waar je voortdurend steile downhills met stevige beklimmingen afwisselt die de nodige grip verlangen. Ook Julien Absalon maakt deze keuze trouwens regelmatig.

De keerzijde van de medaille is dat de ‘soft’ schommelbewegingen veroorzaakt die na lange tijd storend kunnen zijn. Ook bij de medium komt dit voor, maar daar vergeet je ze al snel en je verliest er niet veel mee op technisch terrein. Een kwestie van compromissen. Hoe dan ook, de drie hardheden worden bij de bike meegeleverd en de koper kan dus zelf uitproberen wat hem het beste bevalt.

Rest er nog één vraag: vertoont het rijgedrag van de bike zwakke plekken? Objectief gezien is het moeilijk om hem van iets te beschuldigen. Maar op een subjectievere manier zouden we kunnen zeggen dat hij meer op rendement dan op fun is georiënteerd. Hij is aangenaam door de snelheid die je ermee kan bereiken en door de ongewone sereniteit waarmee je hem kan besturen in vergelijking met een andere hardtail. Hij is wendbaar en heel precies bij de keuze van het juiste spoor. Maar in vergelijking met een BH Ultimate bijvoorbeeld, geeft hij minder prikkels om gek te doen of om overal te jumpen en zich in de bochten te gooien. Gelukkig heeft hij, ondanks de stempel ‘eerste van de klas’, niets saai.

Verdict

Vele concepten die gedurende een bepaalde tijd zeer in de mode waren, eindigen uiteindelijk in de vergetelheid. In sommige gevallen vinden we dat zelfs niet erg. Maar in andere kunnen we ons enkel verheugen dat er merken zijn die het concept heropvissen en ze een nieuwe input geven. Dat is ook het geval met de BMC Teamelite 01 die op een mooie wijze het pad van de softails terug opent. Het is eerder een hardtail dan een full suspension, maar toch is zijn comfort opmerkelijk. En door het gevoel van met een lichte fiets onderweg te zijn en zijn vurig rendement, is dit een bolide die extreem goed presteert. Op zeer technisch terrein blijft een full suspension in vele gevallen een voordeel bieden, maar we vragen ons af wat er overblijft voor de hardtails als je te maken krijgt met een softail-concept dat even geslaagd is als dit. Er wachten echter twee uitdagingen voor dit type bike en voor de BMC Teamelite in het bijzonder: gedurende meerdere jaren zijn betrouwbaarheid bewijzen (niet zozeer voor het risico op breken, want het carbon kan honderdduizenden cycli ondergaan zonder te breken, maar eerder of er speling komt op de inserts die in de staande achtervork zijn gemonteerd) en goedkoper worden, want het is jammer om dit concept enkel te reserveren voor een financiële elite omdat dit idee van een ‘hardtail met vering’ volgens ons ook geschikt is voor de sportieve tochtrijders. Time will tell … In afwachting daarvan is dit ongetwijfeld één van de beste XC-bikes die we ooit hebben kunnen testen!

Meer info: www.bmc-switzerland.com