Test nieuw | Mondraker Dusty: het is de inhoud die telt, niet de verpakking
Door Léo Kervran -
Een e-gravel met verende voorvork en telescopische zadelpen van een merk dat gespecialiseerd is in mountainbikes en vooral bekend staat om zijn eigen gedachtegang op het gebied van vering en geometrie … Toen we een uitnodiging ontvingen voor de lancering van de nieuwe Dusty wisten we niet echt wat we ervan moesten denken. Eenmaal op de fiets bleek het concept echter veel interessanter en veelzijdiger dan we misschien hadden gedacht …
Tot vandaag was Mondraker een van de weinige merken die alleen maar mountainbikes in haar catalogus had staan. Zelfs de modellen met het label “Urban”, allemaal e-bikes overigens, zijn gebaseerd op mountainbikeframes en verschillen alleen in uitrusting.
Toch ontging het merk uit Alicante de afgelopen jaren de opkomst van gravel niet. Hoe had het anders gekund in deze regio van Spanje, waar kleine bochtige wegen en steile paden een ideaal speelterrein vormen voor deze discipline.
Gravel heeft zowel vanuit commercieel als marketing oogpunt de wind in de zeilen, wat het nog verleidelijker maakt om mee te gaan in dit verhaal. Vooral omdat het segment nog jong en heel divers is, ligt alles nog open om te experimenteren, zolang het stuur maar krom is. Mondraker kon dus perfect aan het avontuur beginnen zonder zijn identiteit te verloochenen.
Het resultaat is deze Dusty die meteen een grote verrassing verbergt: een motor! Mondraker koos voor een X20-motor van het Duitse Mahle in het achterwiel, en dat is toch wel anders dan wat we in het mountainbiken kennen. Maar waarom een motor? “Omdat het leuker en veelzijdiger is”, werd ons verteld, waarbij het merk toegaf dat de deur in de toekomst niet gesloten is voor een gravelbike zonder ondersteuning.
Ondersteuning betekent echter ook meer gewicht en een rijgedrag dat niet altijd natuurlijk aanvoelt, wat de trapsensaties volledig kan veranderen. Dit was duidelijk niet naar de smaak van Mondraker dat een fiets wilde ontwerpen waarbij het DNA van het merk behouden bleef. Een DNA dat sportiviteit en agressiviteit uitschreeuwt.
Na het testen van verschillende opties koos het merk daarom voor een Mahle X20 bestaande uit een batterij van 350 Wh in de onderbuis en een motor in het achterwiel die 23 Nm levert, ofwel het equivalent van 55 Nm bij een middenmotor. Het totaalgewicht van batterij en motor bedraagt 3,2 kilogram. Afgezien van de flatteuze technische fiche (die bijna identiek is aan dat van de TQ HPR-50) is de bijzonderheid natuurlijk de motor die in de naaf van het achterwiel is geplaatst, en niet ter hoogte van het bottom bracket zoals we gewend zijn op onze mountainbikes.
Op papier heeft dit ontwerp een groot voordeel: de totale afwezigheid van wrijving bij het overschrijden van de wettelijke limiet van 25 km/u of bij het rijden met een motor die uitstaat. Met andere woorden, zonder ondersteuning zou de Dusty exact dezelfde trapsensaties moeten bieden als een fiets zonder ondersteuning. Dit is vooral voor een gravelbike interessant omdat je op vlak terrein gemakkelijk boven de 25 km/u piekt. Er is immers niets ergers dan een motor die nergens meer toe dient achter je aan te slepen.
Er zijn echter ook twee nadelen. Ten eerste is het niet mogelijk om een ander achterwiel te gebruiken: het frame heeft specifieke uitvaleinden die zijn ontworpen voor deze motor/naaf. Als je om de een of andere reden je wielen wilt upgraden, zit er niets anders op dan een nieuwe velg rond de Mahle X20-naaf te monteren.
En ook de gewichtsverdeling is anders. Het gewicht is hier niet in het midden van de fiets gecontreerd zoals het geval is bij een motor in het bottom bracket, maar het zit verdeeld over de voorkant (batterij in de onderbuis) en de achterkant (motor in het wiel). Met een verzwaring aan beide uiteinden, zou de fiets stabieler en minder speels moeten zijn dan een equivalent met middenmotor. Is dat een voordeel of nadeel, dat moet nog worden gedefinieerd en het hangt ook af van de persoon aan wie de fiets is gericht.
De ondersteuning van Mahle kent 3 modi, wat volgens ons ideaal is. Met drie modi is het eenvoudig en gemakkelijk om van de ene modus naar de andere te navigeren. Hun gedrag is aangepast aan de specifieke kenmerken van gravel en aan de visie van Mondraker, die gericht is op sportiviteit. Dit is wat het merk de “Watts on demand”-instelling noemt, gericht op de progressiviteit van de ondersteuning en de natuurlijke versterking van de inspanning. “Een spiegel van de trapbeweging”, zo werd het gedrag omschreven. Dit is dus geen motor die zijn berijder te veel pusht. Bovendien moet worden opgemerkt dat het team van Mahle liever spreekt in W/kg (1,5 tot 3 W/kg), wat de boost van de ondersteuning afstemt op het gewicht van de berijder.
Zoals gewoonlijk is er ook hier een app beschikbaar om je routes te analyseren en de werking van de ondersteuning aan te passen. Deze heet My Smart Bike en biedt 3 opgeslagen presets (Eco, Urban en Sport) naast de standaard mapping die is gedefinieerd door Mondraker en een Lab-tabblad waar je kunt doen wat je wilt. In het terrein bleek deze vrijheid erg interessant. De app onderscheidt zich ook door de mogelijkheid om de systeeminstellingen tijdens het rijden te wijzigen, zonder te stoppen.
Tot slot is er ook een Range Extender van 171 Wh die in de bidonhouder kan geplaatst worden. De Range Extender komt eveneens van Mahle en weegt 1,1 kilogram. Gezien de indrukwekkende autonomie die het standaard systeem al biedt, zal je ongetwijfeld meer dan 100 kilometer moeten afleggen alvorens de Range Extender nodig te hebben.
Tot daar het hoofdstuk over de elektronica, en gelukkig is dat niet het enige wat de Dusty zo interessant maakt. Mondraker is een specialist in het experimenteren met de geometrie, want reeds in 2013 begon het merk te denken over het Forward Geometry-concept, een voorloper van wat we tegenwoordig op alle mountainbikes vinden. Mondraker vond het ook nu leuk om op dat vlak de grenzen te verleggen van wat we gewend zijn in het gravelen.
De Dusty heeft voor dit segment dan ook een (zeer) lange reach, namelijk een reach van 393 millimeter op de small. Dat is het equivalent van een medium of zelfs large op een meer klassieke gravelbike. Die reach gaat gepaard met een balhoofdhoek van 70 graden, wat vlak is voor deze categorie (het gemiddelde schommelt eerder tussen 71 en 72 graden) en een liggende achtervork die in het klasgemiddelde zit (425 millimeter).
Een kaal frame zou iets minder dan 1,3 kilogram wegen. Voor een sportieve e-gravel is de uitrusting vrij genereus. Zo kan er een voorderailleur gemonteerd worden, net zoals spatborden en bagagetassen. Verder is in het frame voldoende speling voor banden van 700×47. Het is niet verrassend dat de leidingen en kabels via de headset intern door het frame lopen, zoals tegenwoordig de trend is, om vervolgens helemaal onderaan de onderbuis weer tevoorschijn te komen. In samenwerking met de specialist Apidura is ook een assortiment tassen ontwikkeld dat speciaal is aangepast aan het frame.
De vormen zijn vrij eenvoudig terwijl ze toch herinneren aan de Mondraker-identiteit. De rechte buizen hebben gemarkeerde randen, maar aan de achterkant is er wel iets dat opvalt. Een specifieke knik in de staande achtervork net voordat deze aansluit aan de zitbuis. De vorm doet denken aan die van de full-suspensions van het merk, maar het heeft ook een echt technisch belang, werd ons verteld.
Het zou de achterkant van de fiets meer comfort en een vorm van demping moeten bieden, zonder de zware en omvangrijke systemen die er meestal mee worden geassocieerd. Met de motor die het achterwiel zwaarder maakt, is het inderdaad een goed idee, maar het valt nog te bezien of het echt effectief zal zijn in het terrein.
In de catalogus staan drie zeer verschillende modellen van deze Dusty. Helemaal bovenaan is er de Dusty XR voor 9999 euro met een 40 millimeter RockShox Rudy XPLR-vork, een RockShox Reverb XPLR-dropper post, een Sram X01 MTB-cassette (10-52) en bijbehorende derailleur (kettingblad van 40 tanden) en Maxxis Rambler-banden (700×45). Het is het vlaggenschip van het gamma, maar ook het model dat ons doet twijfelen of we niet met een mountainbike flirten. Het gewicht wordt aangekondigd op 13,8 kilogram.
Daaronder hebben we in elk opzicht de kleine broers, namelijk de Dusty RR (6299 euro) en Dusty R (4999 euro). Deze zijn uitgerust met een klassieke vaste vork (met drie bevestigingen aan elke kant om verschillende tassen te installeren), een klassieke rechte zadelpen en 700×40 banden. De aandrijving leunt dan weer dichter aan bij wat we gewend zijn in het gravelen: een Rival XPLR AXS met 10-44 cassette voor de Dusty RR, een Rival 1 met 11 kroontjes en een 10-42 cassette voor de Dusty R. In beide gevallen zien we een 40t-kettingblad. Het goedkoopste model is ook het lichtste, aangezien de Dusty R 12,6 kilogram zou wegen en de Dusty RR 13,1 kilogram.
Op het terrein
Met de grote reach in gedachten, klimmen we op een maat 54 (M) in plaats van een 56 (L) zoals we gewend zijn. Bij stilstand is het een beetje verrassend: zittend op het zadel lijkt de fiets korter dan veel andere gravelbikes. Eens in beweging vergeten we dit alles al snel en hebben we ons nooit verkrampt gevoeld op de fiets.
“We doen niet aan toerfietsen”, wierp een vertegenwoordiger van het merk naar ons toe tijdens de presentatie, alsof hij de toon wilde zetten van de nieuwigheid die we op het punt stonden te ontdekken. Vanaf de eerste meters kwam deze zin bij ons op: de Dusty vraagt maar één ding, hard rijden!
Het is zelfs verrassend voor een fiets met elektrische ondersteuning, maar Mondraker loog niet over de sportieve kant van zijn fiets. Zelfs in de eerste ondersteuningsstand werkt de Dusty zich onthutsend makkelijk omhoog bij percentages met dubbele cijfers en op natuurlijke wijze vinden we een goed ritme. Beter nog, het natuurlijke gevoel van het trappen is perfect bewaard gebleven en je voelt je niet ‘beroofd’ van sensaties door de aanwezigheid van de motor.
Dit karakter kan echter verrassen wanneer er overgeschakeld wordt naar de hogere ondersteuningsstanden. Zowel op niveau 2 als op niveau 3 wordt het er niet veel gemakkelijker op met een simpele druk op de bedieningsknop, die overigens perfect geïntegreerd is in het stuur en erg prettig is in gebruik. Nee, het lijkt er meer op dat ze ongeveer op dezelfde manier beginnen als niveau 1. De ondersteuning is wat meer aanwezig, maar echt minimaal en het is vooral het plafond dat verhoogd is.
Dat is interessant voor de autonomie en de sportieve kant van de fiets, maar het kan hem ook veeleisend maken, vooral in de steilste percentages. Een veelzeggend voorbeeld: de route die Mondraker uitstippelde in de buurt van het hoofdkantoor in Alicante, volgde een weg die in de regio bekend staat als de “Contador-pas”. Een pad met niet al te veel stenen dat steeds steiler werd met een finale van 22%. Aan het stuur van de Dusty en met de ondersteuning op niveau 3 hadden we de indruk een helling van 12-15% te beklimmen. Met andere woorden, de Mahle-motor maakt de taak iets gemakkelijker, maar er moet zelf nog een stevige inspanning geleverd worden.
Maar dat was in de originele configuratie. Zoals hierboven uitgelegd, maakt de My Smart Bike-app van Mahle het gemakkelijk om het gedrag van de ondersteuning te wijzigen, zelfs tijdens het rijden, wat vrij zeldzaam is. Dus probeerden we de ondersteuning van niveau 2 en 3 een beetje te verhogen … en het veranderde onze ervaring met de Dusty volledig.
Na onze aanpassingen leunt het gedrag van de ondersteuning veel dichter aan bij wat we gewend zijn op een e-bike. We hebben niveau 1 sportief gehouden voor het plezier en de autonomie indien nodig, maar vervolgens hebben we niveau 2 veel comfortabeler gemaakt om bergop te rijden en niveau 3 moet op zijn beurt de inspanningen in de moeilijkste passages verlichten. Fietsen is met andere woorden voor iedereen veel toegankelijker geworden. De natuurlijke kant van de ondersteuning wordt niet aangetast en de fiets biedt nog steeds uitstekende trapsensaties, vergelijkbaar met die van de TQ HPR-50.
De twee systemen delen ook een zeker talent voor discretie: je hoort de Mahle niet of nauwelijks als je het asfalt verlaat en eens boven de 25 km/u slaat de motor zachtjes uit. We voelen wel dat we de extra pedaalkracht (die al zwakker wordt bij het naderen van dit tempo) van de motor verliezen, maar dit gebeurt zonder schokken of aarzelingen. Sneller rijden op het vlakke of de motor uitschakelen is perfect mogelijk, aangezien er absoluut geen ongewenste wrijvingen zijn.
Om de motor helemaal buiten strijd te krijgen, moet je al stevige uitstapjes plannen. Aan het einde van onze eerste rit met de Dusty gaf de teller ongeveer 50 kilometer en 1500 meter hoogteverschil aan en was er nog … 41% in de batterij over, voor een biker van 65 kilogram. De eerste 30 kilometer werden voornamelijk afgelegd in niveau 1 met het systeem in de originele configuratie, daarna schakelden we voor de laatste 20 kilometer over op ons gepersonaliseerde programma. Daarin reden we minutenlang in niveau 3 voor een maximale ondersteuning op de uitputtende beklimmingen.
De Dusty mag dan wel gepresenteerd worden als een fiets voor sportieve of zelfs agressieve rijders, en liefst een beetje ervaren, toch is hij ook erg interessant voor beginners. Eerst door zijn comfort, dat we indrukwekkend vonden op deze XR-versie. Met de verende vork en de banden van 45 millimeter vliegt de voorkant over bijna alles heen en de achterkant verrast door de rug van de berijder te ontlasten.
De specifieke bevestiging van de achtervork aan de zitbuis lijkt zijn werk te doen en we kunnen zonder enige twijfel bevestigen dat de Dusty een van de meest comfortabele gravelbikes is die we ooit hebben geprobeerd. En we zouden dat comfort nog kunnen verbeteren door de bandenspanning te verlagen. We reden rond met 2 bar om te voorkomen dat we onderweg te vaak met de velg tegen obstakels zouden aankletsen (wat ons allemaal toch een paar keer is overkomen), want de downhill-capaciteiten van de fiets deden ons soms zot te keer gaan. Een meer voorzichtige rijder kan echter zonder problemen nog wat meer druk uit zijn banden laten.
Die downhill-vaardigheden, laten we het daarover hebben. Op dit gebied zijn de prestaties van de Dusty XR te danken aan de combinatie van 3 elementen: de geometrie die geïnspireerd is door het mountainbiken, het grote comfort en het evenwicht dat wordt geboden door de verdeling van de massa. Met de achterin geplaatste motor, de min of meer in het midden gehuisveste batterij en de verende vork voorin, is de Dusty XR erg homogeen. De keerzijde is dat hij minder speels is dan een e-bike met middenmotor, maar het voordeel is dat hij extreem stabiel is.
Tel daar de bewegingsvrijheid nog bij die je ervaart dankzij de telescopische zadelpen, en je hebt ofwel een uiterst geruststellende fiets die niet bang is om enkele singletracks aan te pakken ofwel een formidabele machine om op de baan de klok na te jagen. Met de smalle banden en het driftend inhalen in de binnenbochten met de voeten uit de pedalen, leek het wel of we terug waren gereisd naar de jaren 90. De geometrie doet echt zijn werk en vergeleken met “gewone gravelbikes” krijg je hetzelfde effect als wanneer je van een mountainbike van 6 jaar geleden overstapt op een fiets van vandaag. We voelen ons comfortabeler als we snel gaan, als het ruw wordt of wanneer het bergaf gaat.
Aan de andere kant bereiken we snel de limieten van de remmen. Remschijven van 180 millimeter vooraan zouden geen overbodige luxe zijn.
De volgende dag reden we een stukje aan het stuur van de RR met zijn meer klassieke uitrusting. Het is niet verwonderlijk dat we de essentie van de XR terugvinden, dat wil zeggen een geruststellende, gemakkelijke en natuurlijke fiets. Sportief indien gewenst, met offroad een iets braver karakter door de vaste vork en vooral door de vaste zadelpen. Op de weg daarentegen maakt de vaste vork hem preciezer en scherper, dus sportiever. Dan willen we net nog sneller rijden. Het enige kleine foutje in onze ogen is de breedte van de banden: een breedte van 40 millimeter vermindert het comfort, terwijl we de verende voorvork al kwijt zijn. Met de banden van 45 millimeter van de XR zouden de Dusty R en RR quasi perfect zijn, in deze categorie uiteraard.
Verdict
Je hebt vast al begrepen dat de Dusty ons wist te bekoren. Onder zijn exclusieve uiterlijk bleek hij veel veelzijdiger te zijn dan men zou denken. Wil je een gravelbike met ondersteuning zonder daarbij de rijsensaties van een klassieke gravelbike te verliezen? Daar is hij voor gemaakt. Ben je op zoek naar een comfortabele en volgzame e-bike om op mooie pistes en af en toe wat kleine singletracks te rijden? Een kleine aanpassing aan de werking van de ondersteuning en het avontuur kan beginnen. Bovendien kan hij gemakkelijk een volledig geveerde e-MTB vervangen voor dit soort gebruik … Deze Mondraker Dusty is misschien een vreemde eend in de bijt op de kruising tussen gravel en mountainbiken, maar juist dit maakt hem zo interessant.
Meer info via mondraker.com
Foto’s Nacho Trued & Iván Marruecos / Mondraker