Test | Open UP: de gravelbike die nieuwe horizonten opent

Racefiets? Gravelbike? Mountainbike? Eén ding is zeker, de Open UP houdt er niet van om in een vakje gestopt te worden. Tot ons groot jolijt doet hij deze klasseringen dan ook in elkaar vervagen. Het is best interessant dat deze fiets zowel geschikt is voor op het asfalt als voor offroad-gebruik. Dit prachtexemplaar intrigreerde ons dan ook, en we wilden hem absoluut zelf testen om te ontdekken wat hij waard is en welke zijn limieten zijn … als hij er al heeft! Ziehier ons verdict:

Als de twee ontwerpers, die aan de wieg staan van de Open UP, over hun realisatie praten, vertellen ze “dat de geometrie een combinatie is van deze van een cross- en racefiets. De geometrie is ook gericht op prestaties en biedt de mogelijkheid om alle soorten banden te monteren, mountainbikebanden inbegrepen. Daardoor kan je overal rijden … en snel!”

Om hun doel te bereiken, hebben de ontwikkelaars ter hoogte van de liggende achtervork (asymmetrisch) hard gewerkt aan de vormen van het frame en gebruikgemaakt van de door de nieuwe asstandaarden geboden mogelijkheden. Geen Boost hier, maar wel een 142×12 die afkomstig is van de mountainbike in plaats van de gebruikelijke 130 millimeter op racefietsen. Ook ter hoogte van het crankstel werd het nodige werk verricht. Zo werd de rechter liggende achtervork zowel verfijnd (maar niet in de hoogte) als verlaagd opdat er brede banden en een racefiets crankstel, inclusief dubbel kettingblad, konden gemonteerd worden!

Vergeet de diameter van de velgen en concentreer jullie op de buitendiameter van het duo wiel/band dat jullie gebruiken!

Het merk volgt een redenering die ons zeer pertinent lijkt en waarvan we meer en meer zouden moeten horen spreken: vergeet de diameter van de velgen en concentreer jullie op de buitendiameter van het duo wiel/band dat jullie gebruiken! Het is immers dat cijfer dat telt. En wat stellen we vast? Dat de spaak van een 700-wiel met een band van 28 millimeter een lengte heeft van 341 millimeter … terwijl de spaak van een 27,5”-mountainbikewiel met een 2.1”-band een lengte heeft van 342 millimeter!

In de Open UP kan je 700-wielen monteren met cyclocrossbanden tot een breedte van 40 millimeter (met spaken van 350 millimeter). En zo kan je met een beetje vernuftigheid en een redenering die zich van in het begin ontdoet van de gebruikelijke mentale barrières, een ‘3-in-1’-fiets bekomen. Maar wat je wel moet vergeten zijn mountainbikebanden op 29″-wielen, want met hun spaken van 365 millimeter zijn ze gewoon te groot. Het design dat je hier ziet, werd sindsdien ook overgenomen op de laatste mountainbike van het merk, de Open One+ die compatibel is met 29″ en 27,5 Plus.

Net zoals de andere fietsen van het merk, is ook het frame van de UP uit carbon gemaakt en zeer licht: onze weegschaal gaf 1170 gram aan in de maat L (465 gram voor de vork). Als we het daar met Gérard Vroomen over hebben, dan zal hij eerder spreken over het gebruik van het juiste carbon op de juiste plaats, en niet over HM, Aerospace Grade of andere benamingen. “We gebruiken voor het merendeel het hoogst mogelijke high-modulus carbon, want dat biedt de beste verhouding gewicht/stijfheid. Maar indien nodig gebruiken we andere vezeltypes om de weerstand tegen impacts op gevoelige plaatsen te verhogen, of om de vervorming op bepaalde zones te vergemakkelijken.”

De vormen zijn niet enkel ter hoogte van de asymmetrische achtervork bewerkt. Ook de zeer fijne en brede staande achtervork absorbeert de trillingen, terwijl de brede platte bovenbuis gecombineerd wordt met een groot balhoofd en bracket, waardoor de stijfheid van het frame gegarandeerd is. In dezelfde geest is het onderste van de zitbuis vierkant uitgevoerd en voorzien van ribbeltjes bij het naderen van het bracket (van de 386 EVO-standaard en waarin een BB30-crankstel past).

We merken ook vele details op, zoals de aanwezigheid van een kleine opening om te controleren of de zadelpen voldoende ver in de zitbuis zit. Of nog de bouten op de bovenbuis vlakbij het balhoofd om een klein tasje te kunnen monteren. Hiermee wordt nog maar eens onderlijnd dat de Open UP een perfecte fiets is voor uithoudingswedstrijden en andere lange tochten. En dan is er nog de interne doorvoer van de kabels en van de achterremleiding, die werd herzien ten opzichte van de eerste Open O-1.0. Mooi, maar in de praktijk moet je er toch de trapas uithalen voor een groot onderhoud.

Geometrie

De geometrie van de Open UP ligt meer in lijn met die van race- en gravelfietsen dan met die van mountainbikes. En dan nog, want we hebben hier eerder te maken met waardes die bedoeld zijn voor fietsen om lange tochten mee te maken, dan voor echt pure wedstrijdmachines. De reach is iets korter dan wat we de laatste tijd op de XC-fietsen zien, wat logisch is, want je moet rekening houden met de racesturen waarvoor de fiets bedoeld is. De montage van een korte stuurpen wordt wel sterk aanbevolen, net zoals deze van een rechte zadelpen, want de zitbuishoek is reeds zeer vlak. De compatibiliteit met de 27,5″-mountainbikewielen heeft geen invloed gehad op de lengte van de liggende achtervork, want deze blijft met 420 millimeter zeer kort.

Onderdelen

We gaan ons niet te lang aan dit hoofdstuk wijden, omdat de Open UP niet als een complete fiets verkocht wordt. Je koopt dus steeds enkel het frame. De montage die wij hebben getest, heeft echter toch enkele punten die onze aandacht verdienen, bij wijze van voorbeeld om enkele lessen te trekken uit de hier gemaakte keuzes.

De aandrijving is een Sram Force CX-One 1×11 met een 11/36-cassette. Waar de keuze voor een enkelvoudig kettingblad op ons begrip kan rekenen (met een kleine Q-Factor die de wegrenners zal bevallen), hadden we toch graag een andere cassette gezien, namelijk een 10/42. De 11/36 vonden we te licht voor op de weg en op de offroadpaden kwamen we dan weer enkele tandjes te kort. Dit is een element dat je niet mag verwaarlozen, want anders loop je het risico dat je de natuurlijke veelzijdigheid van de fiets beteugelt.

De uitstekende DT Swiss 1501-wielen zijn afkomstig uit het mtb-wereldje en zijn hier voorzien van Schwalbe Racing Ralph 650b*2.1-banden. Een uitstekende combinatie die, bij elk gebruik waar de fiets voor bedoeld is, zowel dynamisch als levendig is. In tegenstelling tot wat je misschien denkt, moet je op het asfalt niet veel aan rendement inboeten, ook al zouden slicks sneller zijn om een peloton te kunnen volgen.

Zowel het frame als de vork zijn enkel voorzien voor schijfremmen. Des te beter! We begrijpen niet goed waarom bepaalde wegrenners zo terughoudend zijn ten opzichte van dit moderne remsysteem dat steeds zeer efficiënt werkt. Hopelijk kan dit type fiets de mentaliteit op dat vlak veranderen. De Sram Force-remmen werken progressiever dan mountainbikeremmen en je moet ze anders behandelen, maar de remkracht is op de afspraak en ze schenken het nodige vertrouwen.

De vork van 3T wordt meegeleverd met het frame. Met zijn 15×100-as en zijn aerodynamisch profiel, is ze zeer stijf. Een beetje te stijf misschien wanneer je op iets ruiger terrein gaat rijden. Ook de andere onderdelen komen van 3T. We zijn tevreden met de keuze voor de korte stuurpen, maar minder met de keuze van het stuur. Want het prachtige 3T Aéro-stuur had de slechte gewoonte om te bewegen bij de grootste schokken, zelfs nadat we zo vrij waren om ze iets vaster aan te draaien.

Wat het budget betreft, bevinden we ons hier in het topsegment. Reken op 2900 euro voor het frame, inclusief de vork en assen. Open mikt duidelijk op een uitmuntende en kleine serieproductie. Je moet dus helemaal niet hopen dat er goedkopere frames aankomen. We hopen echter dat dit andere merken op ideeën brengt, want dit fietsconcept moet volgens ons zeer goed aanslaan bij de instapmodellen. De Open UP heeft trouwens ook een neefje bij 3T, de Exploro, die nog aerodynamischer is om nog beter te kunnen presteren, maar ook duurder is. En het is best logisch dat 3T met (bijna) hetzelfde model op de proppen komt … want Gérard Vroomen is ook de eigenaar van 3T!

Open UP: de terreintest

Op een fiets als de Open UP stappen, is een bijzonder moment. Al onze testers beseften meteen dat ze hier te maken hadden met een vliegend object, waarbij de pure lijnen en de flashy kleur de visuele aantrekking nog versterken. Ook het gewicht is verleidelijk. Dat bedraagt 8,6 kilogram, zonder exotische onderdelen en in de zwaarst mogelijke configuratie met mtb-wielen.

We hebben de fiets laten testen door zeer verschillende fietsers, van de pure mountainbiker tot de wegrenner met een open geest die ook mountainbiket. En daar waar de Open UP heel sterk in is, is dat hij de ogen van iedereen deed blinken! Als je hem puur op de weg inzet, dan is de fiets meteen op zijn gemak. Je voelt dat je op een zeer geraffineerd frame zit dat tot de beste van de markt hoort. Zelfs met mtb-wielen reageert en presteert de fiets bergop zeer goed.

Beter nog, op de zware betonbanen die je bij ons veel tegenkomt, lijkt het alsof we op fluweel zweven. De 2.1-banden hebben we opgepompt tot iets meer dan twee bar, waardoor we over de kasseien leken te zweven en we ons totaal geen zorgen moesten maken over de slechte staat van het asfalt. Terwijl je vrienden op hun racefietsen met smalle banden nog slalommen tussen de putten, ben jij al ver weg.

Voor een echte mountainbiker is dit eigenlijk de ideale wegfiets. Als je gewoon bent om op stoepen te springen of bij de minste gelegenheid een bunny hop uit te voeren, en je er niet echt oplet waar je je wielen naartoe stuurt omdat je gewoon bent om met brede banden te rijden, die je veel meer vergeven dan fijne tubes, zoek dan niet langer, dan is dit de fiets die je nodig hebt om kilometers te malen op het asfalt. Behalve dan dat verdomde stuur dat beweegt (maar dat hangt af van het gekozen model), zal niets je stoppen aan het stuur van dit speeltje.

Als je de gebaande paden verlaat, zal je snel merken dat je hem niet voor een mountainbike moet nemen. Want dat is hij niet.

Het rijgedrag van de Open UP is bijzonder zeker en met deze banden, de evenwichtige geometrie en de schijfremmen, domineer je de weg. Maar als je de gebaande paden verlaat, zal je snel merken dat je hem niet voor een mountainbike moet nemen. Want dat is hij niet. Ah ja, je hebt meer nodig dan enkel grotere banden om je te kunnen wagen aan steile paden en echte offroad stroken.

De zitpositie mag dan evenwichtig zijn, toch is ze vrij lang, en de plaats waar je je handen op een racestuur moet plaatsen, haalt je gewoontes overhoop. Je zit vooraan dan ook ver naar beneden. Automatisch moet je denken aan de mtb-pionniers en aan de verdienste (of eerder de ‘big balls’) die ze hadden om zich in deze positie op de pistes te storten. De vorm van het 3T Aero-stuur helpt ook niet en als je je handen boven op het stuur plaatst, vlak bij de stuurpen, dan is de fiets offroad zo goed als onhandelbaar. Maar ook zonder dit laatste, is de zitpositie het eerste element dat ons tegenhoudt en ons rechtsomkeer deed maken op bepaalde paden.

De afwezigheid van een vering doet nog een delicaat punt toevoegen aan de fiets. Idem op steile beklimmingen waar, behalve de 11/36-cassette, ook de zitpositie niet helpt om tot op de millimeter het juiste spoor te kiezen. Het is dus duidelijk geen mountainbike. Maar eens je dit begrijpt, hervind je het plezier op paden die we normaal als saai beschouwen. Door zijn banden kan je de fiets ruimer beschouwen dan een pure gravel- of cyclocrossfiets, en als het niet te steil bergop of bergaf gaat, zijn bochtige singletracks een waar plezier.

Ook bredere paden en veldwegen zien er meteen anders uit met deze fiets. Aan het stuur van onze klassieke mountainbike beleven we daar totaal geen plezier aan, want deze laatsten zijn zo uitstekend gemaakt dat ze een deel van het gevoel van het terrein weggommen. Aan het stuur van de Open UP voel je dat je leeft, en als er één ding is waar je niet bang voor hoeft te zijn, dan is het dat je jezelf zal vervelen!

Verdict

Rijden met de Open UP, betekent ook dat je je gewoontes op de fiets moet aanpassen. Je rijdt op een fiets waarbij de nadelen samengaan met de kwaliteiten, en die je, net door zijn limieten, jouw paden en hun moeilijkheid zal doen herontdekken. Op de weg voelt hij zich zeer op zijn gemak, zeker in handen van iemand die gewoon is om op een mountainbike te rijden. En het is ook een formidabel tuig om mee te rijden en te ontdekken. Vergeet de supersteile paden, met de Open UP beleef je ook plezier op het vlakke en op eenvoudige landwegen. Dat is zijn grootste kracht. En dan hebben we het nog niet over het feit dat je, aan zijn stuur, op de weg gemakkelijk een peloton geschoren benen kan volgen, of zelf uren met de neus in de wind kan rijden. Ondanks zijn banden mag je hem dus niet als een mountainbike kwalificeren, het is eerder een perfecte aanvulling op de mountainbike die we allen in ons bezit hebben. Hij heeft alle argumenten in huis om je alle vooroordelen te doen vergeten om een racefiets aan te schaffen. Dit was een prachtontdekking van een uitzonderlijke fiets die, door zijn hoge prijs, spijtig genoeg gereserveerd is voor de elite, vooral ook omdat, als je er echt volop van wilt genieten, je ook twee wielsets zal moeten aanschaffen.

Link naar de website van Open Cycle.