Test | Specialized Turbo Levo: een echte (elektrische) mountainbike

Specialized heeft er zijn tijd voor genomen om zijn intrede te maken in de boomende markt voor elektrische mountainbikes. Maar het was het wachten waard, want deze Turbo Levo toont een belangrijke evolutie ten opzichte van het huidige aanbod: integratie, autonomie, geometrie, onderdelen, … de e-mtb stapt binnen in een nieuw tijdperk en lijkt wel een stuk volwassener geworden te zijn. Wij hadden de kans om alles in detail te bespreken met de ontwerpers van de fiets. Maar natuurlijk kijken we ook of al deze papieren beloften standhouden op het terrein. En we deden dit met een eerste testrit tijdens het dealer event van het merk in Spa, in België.

Specialized Turbo Levo FSR: het woord aan de ingenieurs

Het eerste waar beiden op hameren, was hun wil om iets volledig nieuws te ontwikkelen en niet om gewoon een motor toe te voegen aan een bestaand frame. “We hebben veel gewerkt aan de geometrie. De balhoofdhoek bedraagt nu 67 graden zodat de fiets stabieler is om het extra gewicht te torsen. Ook het crankstel is groter: 342 millimeter in plaats van 335 op een Stumpjumper. Reden daarvoor is dat men op een e-mtb meer op de pedalen trapt, ook bij het nemen van obstakels zoals trappen, enz. We wilden ook het DNA van Specialized behouden met een zeer korte liggende achtervork op de Turbo Levo: de lengte ervan bedraagt 459 millimeter, of 20 millimeter meer dan op de 6Fattie, maar slechts 4 millimeter meer dan op de vorige Stumpjumper FSR 29″.

“We waren ook snel overtuigd over de keuze voor de Plus-wielen met 3″-banden. We vertrokken vanuit het idee om een klassieke 29″-fiets te bouwen, maar de jongens uit de VS hadden ons Plus-wielen toegestuurd om te testen. We moeten toegeven dat we er in het begin wat mee gelachen hebben en dat we een duwtje nodig hadden om ze effectief te testen, maar eens we er een keertje mee gereden hadden op een e-mtb waren ze meteen een vanzelfsprekendheid op dit type fiets. Hiermee kunnen we de bandenspanning naar 1 bar verlagen zonder het risico de band plat te drukken en zonder verlies van grip.”

Ander belangrijk punt is de eenvoud van het systeem, vermits het elektrisch deel van de Turbo Levo-modellen uit slechts vier onderdelen bestaat: een motor, een batterij, een aansluiting, een sensor om de motor te doen afslaan en dat is het. “Bedoeling was om enkel het essentiële te behouden, waardoor we het gewicht onder controle konden houden. De motor weegt slechts 2,8 kilogram en de batterij 3,4 kilogram. De batterij herlaadt zich in drie en een half uur en levert 530W met een koppel van 90Nm, dat volgens ons de belangrijkste waarde is op het terrein.”

“We wilden ook geen bedieningen op het stuur plaatsen. Als de biker dat wil, kan hij het systeem verbinden met zijn smartphone of met een GPS met Ant+ om de info te ontvangen, maar wij wilden geen lompe complexe display op het stuur plaatsen. De enige knoppen en lampjes zie je aan de linkerkant van de fiets, net zaols een laadindicator met leds en de +/- -knoppen waarmee je het ondersteuningsniveau kan kiezen: Eco, Trail of Turbo.”

“Ook de batterij verwijderen is kinderspel, een inbussleutel volstaat. Hierdoor heb je eveneens toegang tot de interne kabeldoorvoer. De batterij kan zowel opgeladen worden als ze nog in het frame gemonteerd is of als ze verwijderd is.”

“De motor komt van Brose, daar doen we niet geheimzinnig over. Eén van de sterke punten van deze leverancier is dat ze veel vrijheid geeft aan zijn klanten. We konden dus veel sleutelen aan de elektronica die toch het echte karakter van de motor en de persoonlijkheid van de fiets bepaald. Ook de LiOn-batterij is specifiek en heeft een verlaagd zwaartepunt. Volgens ons kunnen we dus zeggen dat het om een Specialized-motor gaat.”

“We zijn ook enorm trots op de integratie van de motor in het frame. Deze wordt langs de rechterzijde lateraal in het frame geplaatst. Aan de linkerkant vinden we een stuk dat gesmeed is met een 2500 ton pers. Dit stuk is een soort wieg waarin de motor zijn plaats vindt. Ook de kabels passeren langs hier zodat je een cleane look krijgt. Het geheel is makkelijk te onderhouden, zoals de Isis-as die je makkelijk kan verwijderen, of de lagers, of de cranks met vier klassieke armen voor de eveneens standaard kettingbladen met vier armen. En in tegenstelling tot bij andere merken, kan je grotere versnellingen monteren zonder dat je alles opnieuw dient te herprogrammeren.”

Specialized Turbo Levo: de lezersvragen

Naar aanleiding van de eerste presentatie van de fiets, overstelpten onze lezers ons met vragen. We speelden deze vragen dan ook door aan de twee verantwoordelijken voor de ontwikkeling van de fiets. Ruwweg kunnen deze vragen gegroepeerd worden in drie grote thema’s. Het belangrijkste daarvan is de autonomie, waar je in de documenten van het merk niet veel informatie over vindt. “Het is ingewikkeld om daar een cijfer op te plakken, want veel hangt af van hoe de biker de fiets gebruikt en in welke regio hij fietst. Tegen onze dealers zeggen we dat ze best eerst zelf in hun eigen streek een toertje kunnen doen met een testexemplaar om dan hun bevindingen aan de klanten mee te geven.”

In de Eco-modus reden we op het vlakke al eens een afstand van 140 kilometer …

“Maar goed, meer dan honderd kilometer op het vlakke is natuurlijk niet veelbetekenend. Wel kunnen we zeggen dat we in Zwitserland, waar de R&D-afdeling van Specialized voor e-mountainbikes zich bevindt, in de Turbo-stand (de stand die het meeste energie verbruikt, nvdr) steeds tochten rijden van veertig kilometer met 1500 meter positief hoogteverschil en dat de batterij dan helemaal niet leeg is bij thuiskomst. Via de smartphone app kan je ook de afstand instellen die je wil rijden. Vervolgens doet het geheugen van de fiets zijn werk en berekent die de ondersteuning optimaal om dat doel te bereiken.”

Wat de kinematica betreft, vroegen veel lezers zich af of het hier gaat om een Stumpjumper of dat er wijzigingen zijn uitgevoerd. “De kinematica werd aangepast, net zoals de demper, met als reden het overgewicht. Het doel van die wijzigingen is dat de biker hetzelfde gevoel krijgt op de fiets als op een Stumpjumper met dezelfde ratio. We werkten ook aan de duurzaamheid, door de lagers op het belangrijkste scharnierpunt te verdubbelen. De stijfheid werd dan weer verbeterd door een klein bruggetje te plaatsen tussen de staande achtervorken.”

Een laatste punt dat veel van onze lezers interesseerde, is de garantie en de dienst na verkoop. “De dienst na verkoop wordt uitgevoerd door Specialized zelf met, in geval van een probleem, standaard een vervanging van de batterij binnen de 48 uur. Op de motor geldt een garantie van drie en een half jaar en we garanderen dat de batterij na 500 cycli 75% van zijn capaciteit zal behouden, wat ongeveer overeenkomt met vijf jaar bij een ritme van twee tochten per week. De garantie op het frame is dezelfde als op de andere modellen van het gamma: levenslang op de voordriehoek en 2 jaar op de achterdriehoek.” Genoeg gekletst, we nemen afscheid van de twee ingenieurs en trekken er op uit om te zien wat dit alles op het terrein geeft.

Specialized Turbo Levo FSR: de terreintest

Als we op de parking even controleren of de instellingen in orde zijn alvorens in het bos te trekken, valt ons al meteen één ding positief op. We kunnen een beetje alles doen wat we willen met de fiets! Bunny Hop, nose-turn, kleine wheelings, … dit is een echt speeltje ondanks zijn 21,06 kilo (geverifieerd, zonder pedalen). De fiets geeft ons helemaal niet de indruk van plomp te zijn en op de grond te plakken. We proberen de verschillende ondersteuningsniveaus en we kiezen uiteindelijk voor de tussenstand (Trail). Deze zou ons tijdens bijna de gehele tocht vergezellen. De Eco-stand is meer bestemd voor rustige tochten en de Turbo is leuk om te racen, maar ook met de Trail-stand kan je al heel sportief rijden.

Als we in de tussenstand een echte mountainbike trail aanvatten, voelen we geen haperingen of schokken. Het extra duwtje door de elektronica is er wel, maar het valt vooral op dat dit zacht en progressief gebeurt. En het minste dat we kunnen zeggen, is dat we vooruit gaan! Als je vergezeld bent door een biker die het moet stellen zonder elektrische ondersteuning, dan zie je hem of haar bij elke versnelling enkele meters achterop hinken. Maar omgekeerd geldt ook dat eens het sneller gaat dan 25 of 27 km/u, je metgezel het commando terug overneemt omdat de motor in dat geval afslaat, en je alleen nog op je spierkracht bent aangewezen op de Levo. We hebben echter niet het gevoel van meteen op een muur te botsen en dat we diep in het krachtenarsenaal moeten duiken om 30 km/u te rijden op de Specialized Turbo Levo. Op andere fietsen waar we eerder mee gereden hebben, was dit wel het geval doordat de motor te bruusk afsloeg (wettelijk verplicht vanaf 25 km/u), waardoor het gewicht van de fiets stevig doorwoog.

Er was nog een ander punt dat ons sterk opviel: tijdens de elektrische ondersteuning maakt de aandrijving veel lawaai als je bij het schakelen licht op de pedalen duwt (niet enkel de benen ronddraaien). Dit is storend, want we voelen geen haperingen, maar we moeten toch de duurzaamheid van al deze elementen eens nader bekijken tijdens een duurtest.

We hebben van deze test gebruikgemaakt om eens te letten op de reacties van de andere gebruikers van de paden, zoals de vele wandelaars die je in de zomer rond Spa tegenkomt, op de elektrische fiets. Een grote conclusie gaan we hier niet uit trekken, en uiteraard toonden we het nodige respect naar hen toe, maar …

… we hebben geen vijandige opmerkingen gekregen van de wandelaars met betrekking tot dit type fiets.

Sommige merkten wel op dat we snel bergop reden. Toch bleef deze snelheid binnen de perken, want 25 km/u op een steile helling is zelfs met een Turbo Levo een illusie. Gezien de stille motor was het vooral de breedte van de banden die de andere gebruikers opviel, met reacties in de zin van: ‘heb je die brede banden gezien’. We hoorden geen negatieve commentaren en besluiten daaruit dat het eerder het gedrag van de biker is, en niet zijn fiets, dat er toe doet.

Terug naar ons onderwerp, en laten we het meteen hebben over een ander cliché dat we vaak horen met betrekking tot e-bikes. E-mountainbiken is wel degelijk echt mountainbiken, inclusief de nodige fysieke arbeid als je snel wil rijden! De Specialized Turbo Levo is geen motor, het is een echte fiets met een ondersteuning die je helpt om boven te geraken op hellingen zonder je al te moe te moeten maken, of om sneller steile en technische passages te nemen. Maar dit alles verlangt toch nog een zekere inspanning van de biker en ook het bovenlichaam moet daar meer toe bijdragen.

We kunnen ons echter ook op bepaalde trails storten die met een klassieke fiets onneembaar zijn, zoals zeer steile hellingen waar we ons nu enkel op het besturen van de fiets hoeven te concentreren. De balans van de fiets is perfect met een betere en evenwichtigere massaverdeling dan op de e-bikes die we eerder hebben getest en waar we eerder de indruk hadden dat de voorkant te licht was en daardoor niet gemakkelijk te plaatsen.

Op kronkelige paden vergeet je al snel dat je met een e-bike onderweg bent. Er is wel het gewicht dat je moet verplaatsen, waardoor je de fiets soms bruusker moet hanteren als je van richting wil veranderen. De geometrie is zoals we die gewend zijn bij Specialized, te weten: gericht op fun en niet enkel bedoeld voor ervaren bikers. Als je echter beslist om gas te geven, dan kan dit ten volle! Het is de eerste keer dat we bergaf deze sensaties ervaren aan het stuur van een e-bike. We moeten eerlijk toegeven dat we wel minder ervaring hebben met e-bikes dan met klassieke mountainbikes, maar in verhouding tot de tiental e-mountainbikes die we hebben kunnen testen, is het de eerste keer dat we ons zonder terughoudendheid in de afdaling kunnen storten. En zonder ons zorgen te hoeven maken over het gewicht of de motor.

Er zijn meerdere factoren die dit uitleggen. De eerste is het gebruik van de Plus-banden met een doorsnede van drie inch. Voor ons is het overduidelijk dat deze banden ideaal zijn op een elektrisch ondersteunde fiets om niet steeds lek te rijden of niet steeds de banden te moeten oppompen om het overgewicht te compenseren. Deze banden bieden ook een grip die perfect samengaat met de aanwezigheid van een motor. We zijn nog sceptisch over het gebruik van deze banden op een fiets zonder elektrische ondersteuning, maar hier zijn we ervan overtuigd dat ze hun steentje bijdragen tot het gevoel om met een echte mountainbike onderweg te zijn, ook al beschik je over een motor. Tot hiertoe hadden we steeds het gevoel om onderweg te zijn met fietsen die uitgerust waren met sterk ondermaatse wielen en banden om het gewicht en de kracht van de fiets te verdragen. Meerdere andere merken maakten ondertussen de keuze voor Plus-banden op hun e-bikes en dat is geen toeval (we denken aan de Scott e-Genius Plus, maar er zijn er nog anderen).

Specialized heeft ook een goede keuze gemaakt wat betreft de onderdelen: de RockShox Pike-vork werkt perfect en de stijfheid en de veerweg van 140 millimeter zijn een goed compromis om met een e-mtb te rijden zoals men normaal met een all-mountain van 120/130 millimeter rijdt. De aanpassingen aan de demper achteraan zorgen ervoor dat het gevoel hetzelfde is als op een Stumpjumper zonder motor, terwijl de remmen met remschijven van 200 millimeter ervoor zorgen dat je in alle omstandigheden stopt. Dat is één van de lessen van deze test: bij een e-mtb moet je er niet over twijfelen om grover geschut boven te halen zoals de banden (3″ in de plaats van 2.25), vering (140 millimeter in de plaats van 120/130 millimeter) en remmen (remschijven van 200 millimeter en een remklauw met vier zuigers in de plaats van 180/160 millimeter en twee zuigers) om een polyvalente e-mtb te bekomen.

Tot slot een laatste punt: de discretie en de subtiliteit van de ondersteuning zijn ook een meerwaarde bergaf. Bij het merendeel van de andere modellen die we hebben getest, namen we de gewoonte om de ondersteuning uit te schakelen van zodra het bergaf technischer werd, om zeker te zijn dat de motor niet terug krachtig zou aanwakkeren waardoor je in het decor zou belanden (we spreken uit ervaring en kozen er daarom voor om de motor steeds uit te schakelen).

Hier was het niet nodig om de ondersteuning volledig te onderbreken, zelfs niet om ze te verminderen. Ze wekt wel de indruk dat ze zich meteen weer in gang trekt als we willen versnellen, maar ze doet zich compleet vergeten als je enkel soepel met de pedalen ronddraait om een beetje snelheid te winnen. Ook het koppel van de motor en de 1×11-aandrijving met 10/42-cassette helpen je door de moeilijkste passages, terwijl we met andere e-mountainbikes in vergelijkbare omstandigheden vaak bleven steken omdat deze minder koppel en beperktere versnellingen aanbieden.

Specialized Turbo Levo FSR: onze eerste conclusie

Het is duidelijk dat de Specialized Turbo Levo ons positief verbaasd heeft, vooral omdat het de eerste keer is dat we het gevoel hebben om met een echte mountainbike onderweg te zijn en ons pas dan herinneren dat we wel degelijk met elektrische ondersteuning onderweg zijn, en niet omgekeerd. Meestal neemt de elektronica gewoontegetrouw de overhand en zelden in de goede zin. Dit kan op bepaalde beklimmingen aangenaam zijn, maar voor de rest hadden we tot hiertoe steeds de indruk een zware last mee te sjouwen. Ook de onderdelen waren niet altijd aangepast (te smalle banden die geen grip bieden en waarmee je steeds lek rijdt, wielen die niet stijf genoeg zijn, ouderwetse remmen, idem voor de veringen, enz). De Turbo Levo FSR is niet meteen lichter als zijn concurrenten, maar doordat zijn geometrie, kinematica en onderdelen perfect zijn aangepast aan een e-mtb doet dit de aanwezigheid van de motor vergeten en vind je echte mountainbikesensaties terug. Daardoor profiteer je ook beter van de elektrische ondersteuning en beleef je meer plezier doordat je (tot dan) onmogelijke passages kan nemen, of door je tochten langer te maken. Met de Specialized Turbo Levo FSR lijkt de elektrische mountainbike een nieuw tijdperk binnen te stappen. En gelukkig reageert de concurrentie met heel wat aantrekkelijke fietsen die we maar wat graag willen testen om te zien of ze het juweeltje van de firma uit Morgan Hill kunnen evenaren.